سرطان پوست

سرطان پوست، رشد غیرطبیعی سلول های پوستی است که اغلب در پوست هایی که در معرض آفتاب هستند، ایجاد می شود. اما این سرطان می تواند در مناطقی از پوست که معمولاً در معرض نور آفتاب نیست نیز به وجود بیاید. بیماران مبتلا به سرطان پوست، مهم است که بدانند مبتلا به کدام نوع آن شده اند، چرا که گزینه های درمانی و پیش آگهی انواع مختلف آن متفاوت است.

علائم و نشانه های سرطان پوست

تغییرات غیر معمول در پوست می تواند زنگ خطری برای انواع مختلف سرطان باشد. آگاهی در مورد تغییرات پوست ممکن است کمک کند زودتر این سرطان تشخیص داده شود. با این حال سرطان های پوست همه یکسان نیستند و ممکن است علائم زیادی ایجاد نکنند.

🔻 مراقب علائم زیر باشید:

• ضایعات پوستی: یک خال جدید، رشد غیر معمول، برآمدگی، لکه زخم، پوسته پوسته یا لکه ها تیره که ایجاد شده و از بین نمی رود.
• عدم تقارن: دو نیمه ضایعه یا خال یکسان نیستند.
• حاشیه: ضایعات دارای لبه های ناهموار هستند.
• رنگ: لکه پوستی با رنگ غیرمعمولی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز.
• قطر: لکه بزرگتر از یک چهارم اینچ
• تغییرات پیوسته: می توانید تشخیص دهید که خال در حال تغییر اندازه، رنگ یا شکل است.

انواع سرطان پوست

سرطان های پوست بر اساس سلول های درگیر به دو نوع اصلی تقسیم می شوند:

۱) سرطان کراتینوسیت یا سلول های پایه و سنگفرشی

 سرطان کراتینوسیت (سلول های پایه و سنگفرشی) رایج ترین نوع سرطان پوست است که بیشتر در مناطقی از بدن که در معرض آفتاب قرار دارد (مانند سر و گردن) ایجاد می شود. این نوع از سرطان پوست کمتر از سایر انواع آن گسترش می یابد و کمتر می تواند تهدید کننده زندگی شود. اما در صورت عدم درمان، می تواند بزرگتر شده و به سایر قسمت های بدن سرایت کند.

۲) سرطان ملانوما

دسته دوم سرطان های پوست، ملانوما Melanoma است. این نوع سرطان از سلول هایی ایجاد می شود که به عنوان ملانوسیت شناخته می شوند و به پوست رنگ می دهند. خال های خوش خیم که می توانند در هر نقطه از بدن توسط ملانوسیت ها ایجاد شوند، ممکن است سرطانی شوند. سرطان ملانوما خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست است. البته اگر این بیماری زود تشخیص داده شود، احتمال درمان آن در مراحل اولیه بیشتر است.

ملانوم ها بیشتر از سرطان های پوست پایه و سلول های سنگفرشی گسترش می یابند. با این حال بسیاری از ملانوم ها در صورت شناسایی و درمان زود هنگام قابل درمان هستند. اما در صورت عدم درمان، آنها می توانند به سایر قسمت های بدن سرایت کنند و در این حالت درمان آنها دشوارتر خواهد شد.

بررسی دقیق سرطان ملانوما

---

ملانوما جدی‌ترین شکل سرطان پوست است. در این بیماری سلول‌های تولید کننده رنگدانه (ملانین) به طور غیر قابل کنترلی رشد می‌کنند. ملانوما گاهی به طور ناگهانی و بدون هیچ علامتی بروز می‌کند. همچنین، ممکن است روی یک خال ساده پوست که از قبل وجود داشته، پیشروی کند یا به صورت یک لک تیره زیر ناخن، خود را نشان دهد.

طبق نتایج مطالعاتی که از سال ۱۹۸۲ تا ۲۰۱۱ انجام شده، مبتلایان به سرطان‌ ملانوما در آمریکا ۲ برابر شده‌اند و این روند همچنان رو به افزایش است. متاسفانه در کشور ما آمار دقیقی از میزان مبتلایان به سرطان پوست وجود ندارد، اما با بررسی‌های کلی و مقایسه موارد مشابه، می‌توان گفت این آمار به نسبت جمعیت، نمی‌تواند بهتر از میانگین جهانی باشد.

انواع ملانوم

• ملانوم سطحی

ملانوم سطحی شایع ترین نوع ملانوم است. این مورد در افرادی با پوست رنگ پریده و کک و مک دار شایع تر بوده و در افرادی که پوست تیره تر دارند بسیار کمتر دیده می شود.
آنها در ابتدا تمایل به رشد به سمت بیرون دارند تا به سمت پایین، بنابراین مشکلی ایجاد نمی کنند. اما اگر به سمت پایین و در لایه های عمیق تر پوست رشد کنند، می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یابند. اگر خالی دارید که بزرگتر می شود، به خصوص اگر لبه نامنظمی داشته باشد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

• ملانوم لنتیگو بدخیمی

ملانوم لنتیگو بدخیم اغلب افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد، به ویژه آنهایی که زمان زیادی را در خارج از منزل سپری کرده اند. آنها به آرامی در طی چندین سال رشد می کنند و در مناطقی که اغلب در معرض نور خورشید هستند، مانند صورت ظاهر می شوند. ملانوم های لنتیگو بدخیم، مسطح هستند و به صورت جانبی در لایه های سطحی پوست ایجاد می شوند. آنها شبیه یک کک و مک به نظر می رسند، اما معمولا بزرگتر، تیره تر و بیشتر از یک کک مک معمولی برجسته هستند. می توانند به تدریج بزرگتر شوند و ممکن است تغییر شکل دهند. در مرحله بعد، ممکن است به سمت پایین به لایه های عمیق تر پوست رشد کنند و می توانند توده (ندول) ایجاد کند.

• ملانوم عدسی آکرال

ملانوم عدسی آکرال نوع نادری از ملانوم است که معمولاً در کف دست ها و کف پا رشد می کند. همچنین گاهی در اطراف ناخن ایجاد می شوند، معمولاً ناخن کوچک یا بزرگ پا. ملانوم عدسی آکرال شایع ترین نوع ملانوم در افراد با پوست تیره است، اما در افراد با هر رنگ پوستی ممکن است رخ دهد.

• ملانوم ندولار

ملانوم ندولار نوعی ملانوم است که سریع‌تر رشد می‌کند و اگر برداشته نشود، می‌تواند به سرعت به لایه‌های عمیق‌تر پوست برسد. ملانوم ندولار معمولاً به صورت یک توده در حال تغییر روی پوست ظاهر می شود که ممکن است به رنگ سیاه تا قرمز باشد. آنها اغلب روی پوستی که قبلاً نرمال بود رشد می کنند و بیشتر روی سر و گردن، سینه یا پشت رشد می کنند. خونریزی یا تراوش یک علامت شایع در این نوع است.

• ملانوم آملانوتیک

ملانوم های آملانوتیک کم رنگ بوده یا اصلاً رنگ ندارند، اما ممکن است گاهی صورتی یا قرمز یا دارای لبه های قهوه ای روشن یا خاکستری باشند.

 

🩺 تشخیص و درمان سرطان ملانوما

ملانوما اگر زود تشخیص داده شود، درمان‌پذیر است. اما ملانومای پیشرفته ممکن است گسترش یابد، به گره‌های لنفاوی و اندام‌های داخلی برسد، و درنهایت منجر به عوارض خطرناکی شود.

به کمک بررسی خال های روی بدن و تغییرات حاصله بر روی آنها و یا تغییر در ظاهر رنگ پوست بدن می توان تا حدی این بیماری را تشخیص داد هرچند که در برخی موارد ما ملانومای پنهان را داریم یعنی در برخی موارد این تغییرات پوستی می تواند در ناحیه تناسلی یا بین انگشتان دست و پای فرد ایجاد گردد که در معرض نور خورشید نیز نبوده اند لذا توصیه می گردد به تغییرات پوستی تمامی سطح بدن توجه شود.

پس از تشخیص میتوان از شیوه های درمانی متفاوت که برای انواع سرطان ها موجود است در طول درمان استفاده کرد. به این دلیل که این بیماری سلول های پوستی را درگیر می کند، درمان تا حد زیادی راحت شده است چراکه پزشک متخصص انکولوژی به بافت سرطانی دسترسی مستقیم دارد. از این جهت جراحی برای برداشتن بافت سرطانی یکی از شیوه های درمانی رایج در بهبود بیماری ملانوما می باشد. توجه داشته باشید در وضعیتی که سرطان ملانوم در خال ها ایجاد شود روش درمان با برداشتن خال متفاوت است و نیازمند طی فرآیند درمانی می باشد.

پیوند پوست در شرایطی که سطح وسیعی از پوست فرد با بیماری درگیر شده باشد و یا پرتودرمانی، شیمی درمانی، دارو درمانی و… سایر شیوه های درمانی رایج پاسخگوی این بیماری نباشد، میتواند راه حل خوبی باشد.

 

علل سرطان پوست

هر دو نوع سرطان پوست در اثر جهش در DNA سلول های پوستی ایجاد می شوند. این جهش ها باعث رشد غیر قابل کنترل سلول های پوستی و تشکیل توده ای از سلول های سرطانی می شوند.

سرطان پوست سلول پایه توسط اشعه ماورا بنفش (UV) خورشید یا دستگاه های برنزه ایجاد می شود. اشعه ماورا بنفش به DNA داخل سلول های پوست آسیب رسانده و باعث رشد غیرمعمول سلول شود.

سرطان پوست سلول سنگفرشی نیز در اثر قرار گرفتن در معرض UV ایجاد می شود. علاوه بر این سرطان پوست سلول سنگفرشی می تواند پس از مواجهه طولانی مدت با مواد شیمیایی مولد سرطان ایجاد شود. این مواد می تواند در اثر زخم یا سوختگی و یا توسط برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد شوند.

علت ایجاد ملانوما به طور دقیق مشخص نیست. اما گفته می شود مانند سرطان های پوست سلول های پایه و سنگفرشی، ملانوم می تواند توسط اشعه UV ایجاد شود. اما ملانوم ها می توانند در قسمت هایی از بدن که به طور معمول در معرض نور خورشید قرار ندارند هم ایجاد شوند.

 

درمان انواع سرطان پوست

انتخاب روش درمانی مناسب به عوامل مختلفی از جمله اندازه، محل، نوع و مرحله سرطان پوست بستگی دارد. پس از در نظر گرفتن این عوامل ممکن است یک یا چند روش درمانی زیر مورد استفاده قرار بگیرد:

🎗 سرما درمانی

توده سرطانی با استفاده از نیتروژن مایع منجمد می شود و با ذوب شدن آن بافت از بین می رود.

🎗جراحی برش

در این روشتوده و قسمتی از پوست سالم اطراف آن بریده می شود.

🎗جراحی موس

دراین روش سلول های سرطانی لایه به لایه برداشته می شوند و هر لایه زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا زمانی که هیچ سلول غیرطبیعی دیده نشود.

🎗شیمی درمانی

در این روش برای از بین بردن سلول های سرطانی از داروها به صورت خوراکی یا موضعی و یا به صورت IV با سوزن استفاده می شود تا سلول های سرطانی را از بین ببرند.

🎗فوتودینامیک تراپی

از نور لیزر و دارو ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.

🎗رادیوتراپی

از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.

🎗درمان بیولوژیک

در روش بیولوژیکی سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های سرطانی تحریک می شود.

❌ راهکارهای پیشگیری از سرطان پوست

خودداری از قرار دادن پوست در معرض نور خورشید و سایر منابع اشعه ماورا بنفش برای مدت زمان طولانی می تواند در کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان پوست موثر باشد. مثلا:

• خودداری از استفاده از تخت های برنزه و چراغ های خورشیدی
• خودداری از قرار گرفتن در معرض نور شدید آفتاب (به ویژه از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر)
• استفاده از کرم های ضد آفتاب و بالم لب با ضریب محافظت در برابر آفتاب (SPF) ۳۰حداقل ۳۰ دقیقه قبل از خارج شدن از خانه و تکرار مرتب آن
• استفاده از کلاه لبه دار در ساعات روز که بیرون هستید.
• استفاده از عینک آفتابی که ۱۰۰ درصد از UVB و UVA محافظت می کند.

همچنین مهم است که پوست از نظر تغییراتی مانند رشد لکه های قدیمی یا ایجاد لکه های جدید به طور منظم مورد بررسی قرار بگیرد و در صورت مشاهده موارد مشکوک به پزشک مراجعه شود.

 

سخن پایانی

سرطان پوست ممکن است با علائم اولیه ای خود را نشان دهد که جدی گرفته نشود. چرا که لکه های پوستی یا خال ها معمولاً دراکثر افراد ایجاد می شوند و ممکن است آنها را نشانه ای از سرطان ندانیم. با این حال، تنها راه نجات و درمان سرطان پوست، جدی گرفتن همین نشانه های اولیه است تا با تشخیص به موقع سرطان، برنامه های درمانی با توجه به مرحله و میزان پیشرفت سرطان تعیین شوند.

 

جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.