سرطان

سرطان زمانی اتفاق می افتد که سلول های طبیعی دچار یک تغییر شکل شده و بدون کنترل طبیعی رشد کرده و تکثیر شوند و با تکثیر خو توده ای به نام تومور را تشکیل می دهند. تومورها دو دسته هستند: خوش­خیم و بدخیم. تومورها فقط در صورت بدخیم بودن سرطانی هستند.

سرطان پوست

پوست بزرگترین اندام بدن است که از ۳ لایه اصلی شامل اپیدرم (لایه خارجی پوست)، درم (لایه داخلی پوست)، هایپودرم (لایه عمیق چربی) تشکیل شده است. سرطان پوست شایع ترین سرطان در انسان است. بیشتر سرطان های پوست از لایه بالایی پوست که اپیدرم نامیده می شود، شروع می شود.

۳ نوع سلول اصلی در این لایه وجود دارد:

۱) سلول های سنگفرشی

این ها سلول های مسطحی در قسمت فوقانی (خارجی) اپیدرم هستند که با تشکیل سلول های جدید دائماً ریخته می شوند. هنگامی که این سلول ها از کنترل خارج می شوند، می توانند به سرطان پوست سلول سنگفرشی که به آن سرطان سلول سنگفرشی نیز گفته می شود تبدیل شوند.

۲) سلول های پایه

این سلول ها در قسمت تحتانی اپیدرم هستند که به آن ها لایه پایه می گویند. این سلول ها دائماً تقسیم می شوند و سلول های جدیدی را برای جایگزینی سلول های سنگفرشی سطح پوست تولید می کنند. وقتی این سلول ها در اپیدرم به سمت بالا حرکت می کنند، صاف تر می شوند و در نهایت به سلول های سنگفرشی تبدیل می شوند. سرطان های پوستی که از لایه سلول پایه شروع می شوند، سرطان های سلول پایه یا کارسینوم سلول پایه نامیده می شوند.

۳) ملانوسیت ها

این سلول ها رنگدانه ای به نام ملانین را ایجاد می کنند که به پوست رنگ برنزه یا قهوه ای می دهد. ملانین به عنوان ضد آفتاب طبیعی بدن عمل می کند و از لایه های عمیق پوست در برابر برخی از اثرات مضر آفتاب محافظت می کند. سرطان پوست ملانوما از این سلول ها شروع می شود.

🎗 اپیدرم توسط غشای پایه از لایه های عمیق پوست جدا می شود. وقتی سرطان پوست پیشرفت بیشتری می کند، به طور کلی از طریق این سد رشد کرده و به لایه های عمیق تری وارد می شود.

سرطان پوست پایه و سنگفرشی متداول ترین نوع سرطان پوست هستند. همانطور که گفته شد آنها از لایه بالایی پوست (اپیدرم) شروع می شوند و اغلب مربوط به قرار گرفتن در معرض آفتاب هستند.

📝 که در این مقاله به صورت تخصصی تر به مبحث سرطان پوست سلول پایه و سنگفرشی خواهیم پرداخت، در ادامه با ما همراه باشید.

• سرطان پوست سلول سنگفرشی (SCC)

از هر ۱۰ سرطان پوست، حدود ۲ مورد آن سرطان سلول سنگفرشی است. این سرطان ها از سلول های مسطح در قسمت فوقانی اپیدرم شروع می شوند. این سرطان ها معمولاً در نواحی بدن در معرض آفتاب مانند صورت، گوش ها، گردن، لب ها و پشت دست ها ظاهر می شوند. آنها همچنین می توانند در جای زخم های مزمن پوست ایجاد شوند.

سرطان های سلول سنگفرشی معمولاً می توانند به طور کامل برطرف شوند. اگرچه احتمال این که سرطان های سلول پایه به لایه های عمیق تری از پوست تبدیل شده و به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کنند، وجود دارد.

• سرطان پوست سلول پایه (BCC)

سرطان سلول پایه شایع ترین نوع سرطان پوست است. از هر ۱۰ سرطان پوست حدود ۸ مورد کارسینوم سلول پایه است. این سرطان ها از لایه سلول پایه شروع می شوند که قسمت تحتانی اپیدرم است. این سرطان ها معمولاً در مناطق در معرض آفتاب، به ویژه صورت، سر و گردن ایجاد می شوند و تمایل به رشد آهسته دارند.

بسیار نادر است که سرطان سلول پایه به سایر قسمت های بدن گسترش یابد. اما در صورت عدم درمان، سرطان سلول پایه می تواند به مناطق مجاور رشد کرده و به استخوان یا سایر بافت های زیر پوست حمله کند. همچنین اگر به طور کامل برداشته نشود، کارسینوم سلول پایه می تواند در همان محل پوست برگردد.

روش های درمانی سرطان پوست چیست؟

گزینه ها و روش های درمانی به عوامل مختلفی از جمله اندازه، محل درگیری، عوارض جانبی احتمالی و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. روش های درمانی این بیماری عبارتند از:

۱. عمل جراحی

بسیاری از انواع سرطان ها را می توان به سرعت و به راحتی طی یک روش جراحی ساده از روی پوست پاک کرد و در این روش غالباً، به درمان دیگری نیازی نیست. در بیشتر این روش ها ابتدا از بی حسی موضعی برای بی حس شدن پوست استفاده می شود. سپس ضایعه از روی پوست برداشته می شود.

۲. پرتودرمانی

 پرتودرمانی ضایعه پوستی را هدف قرار می دهد. در این روش تابش پرتو باعث از بین رفتن سلول های غیر طبیعی و از بین رفتن ضایعه می شود. پرتودرمانی می تواند باعث تحریک یا سوزش پوست طبیعی اطراف ضایعه شود. این روش همچنین می تواند باعث خستگی شود، اما این عوارض موقتی هستند.

۳. داروهای خوراکی یا پمادهای موضعی

برای درمان برخی سرطان های غیر ملانومای کم خطر از کرم­ های شیمی درمانی موضعی استفاده می شود. در برخی اوقات نیز قرص های خوراکی برای بیماران مبتلا به کارسینومای سلول بازال (سرطان سلول پایه) پیشرفته توسط بهترین پزشک و متخصص انکولوژی در تهران تجویز می شود. عوارض جانبی این داروها ممکن است شامل گرفتگی عضلات، ریزش مو، کاهش وزن و خستگی باشد.

چگونه می توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد؟

بسیاری از انواع سرطان های پوستی قابل پیشگیری هستند. با رعایت نکات حیاتی زیر می توان کمتر در معرض خطر این نوع از سرطان قرار گرفت:

• بیشتر در سایه بمانی و به صورت مکرر در معرض آفتاب قرار نگیرید.
• لباسی بپوشید که دست و پایتان را در برابر تابش آفتاب بپوشاند.
• برای افتادن سایه روی صورت، سر، گوش ها و گردن خود از کلاهی با لبه پهن استفاده کنید.
• از عینک آفتابی استفاده کنید. همچنین به دنبال خرید عینک آفتابی باشید که  هر دو اشعه UVA و UVB را مسدود می کند.
• از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با ضریب محافظت در برابر آفتاب یعنی SPF 50 یا بالاتر استفاده کنید. (سرطان پوست و نقش آفتاب در ایجاد کانسر و درمان)
• حتی در روزهای ابری از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF حداقل 50 استفاده کنید.
• پوست خود را مرتب چک کنید و در صورت ایجاد کوچکترین تغییرات در پوست خود به پزشک مراجعه کنید.
• از دستگاه های برنزه کننده دوری کنید.

جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.