رادیوتراپی تومورهای مغزی

در رادیوتراپی یا همان پرتودرمانی از پرتو های پر انرژی برای درمان تومور مغزی استفاده می شود. در طی این روش سلول های سرطانی دچار آسیب شده و تکثیرشان سخت می شود. سپس بدن به طور طبیعی از گزند این سلول های سرطانی رها می شود. پرتودرمانی سلول های نرمال و سالم را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. اما سلول های سالم می توانند خود را به گونه ای بازسازی کنند که سلول های سرطانی نمی توانند.

پرتوهای رادیویی برای درمان تومورهای مغز و یا تومورهایی که از سایر قسمت های بدن در مغز انتشار یافته اند (متاستاز شده اند) و در مراحل اولیه هستند، به کار می روند. در مورد اینکه در این روش کدام قسمت و یا کل مغز بیمار تحت درمان با رادیوتراپی قرار بگیرد بهترین متخصص انکولوژی تصمیم گیری خواهد کرد.

پرتودرمانی بیماران مبتلا به سرطان مغز را می توان پس از جراحی برداشتن یک تومور مورد استفاده قرار داد تا منجر به از بین رفتن سلول های توموری میکروسکوپی به جا مانده شود. همچنین ممکن است راه حلی برای تومور های مغزی غیر قابل جراحی باشد.

انواع پرتودرمانی تومور های مغزی 

• پرتودرمانی خارجی

در طول پرتودرمانی خارجی، یک دستگاه درمانی پرتو ها را به صورت مستقیم به سمت تومور می تاباند. پرتوها از میان بافت های بدن عبور کرده و سلول های سرطانی را در مسیر خود از بین می برند.

• پرتوجراحی استریو تاکتیک

این روش پرتودرمانی در درمان بسیاری از تومور ها کاربرد دارد و از دقت بالاتری نیز برخوردار می باشد .در این روش منطقه خاصی از مغز با دوز بالای پرتو های رادیویی مورد هدف قرار گرفته و دوز کم تری از این پرتو ها به بافت های اطراف می رسند .بیمار می تواند در هر مرحله از درمان دوز بالایی از پرتو ها را دریافت کند تا طول دوره درمان را کوتاه شود.

عوارض پرتودرمانی در مغز

پرتو درمانی بر روی مغز ممکن است موجب تورم مغز شود .همچنین در صورت وجود علائم عصبی قبل از شروع پرتو درمانی، این علائم میتوانند بازگردند یا اینکه علائم جدیدی شروع شوند. این علائم ممکن است عبارت باشند از:

🎗 بدتر شدن علائم اولیه

🎗 تشنج

🎗 سردرد

🎗 تهوع و استفراغ

🎗 تغییرات در بینایی، مانند دوبینی

🎗 عدم تعادل هنگام پیاده روی

🎗 تغییر در وضعیت ذهنی

که این عوارض توسط متخصص رادیوانکولوژی کنترل می شود و پس از چند روز از شروع درمان، برطرف خواهند شد.

شیمی درمانی تومور های مغزی 

در شیمی درمانی دارو ها وارد جریان خون شده و از این طریق خود را به سلول های سرطانی می رسانند و آنها را در سراسر بدن نابود می کنند. سد خونی – مغزی یک شبکه محافظ از رگ های خونی و سلول ها است که جریان خون به مغز را فیلتر می کند. این سد ورود برخی از مواد مانند دارو های ضدسرطانی به مغز را دشوار می کند و از رسیدن بسیاری از دارو های شیمی درمانی به سلول های سرطانی مغز جهت نابودی آن ها جلوگیری می کند .دارو های شیمی درمانی که برای از بین بردن تومور مغزی استفاده می شوند بایستی از سد خونی-مغزی عبوری کنند.

انواع مختلف شیمی درمانی به شرح زیر می باشند

• شیمی درمانی منطقه ای

در این نوع شیمی درمانی، دارو ها در قسمت خاصی از بدن استفاده می شوند.

• شیمی درمانی داخل بطنی

داروی مخصوص شیمی درمانی برای از بین بردن تومور مغز ممکن است مستقیماً در مایع مغزی نخاعی در بطن های مغز وارد شود. در این روش دارو بوسیله مخزن اومایا وارد مغز می شود. اومایا یک مخزن کوچک با لوله های کوتاه است که داروی مخصوص شیمی درمانی با استفاده از یک سوزن کوچک از راه سر وارد مخزن اومایا می شود.

• شیمی درمانی داخل شامه ای

در این روش داروی شیمی درمانی از راه سوراخ یا پونکسیون کمری به فضای اطراف نخاع که حاوی مایع مغزی نخاعی است، وارد شود.

• شیمی درمانی موضعی

این روش شیمی درمانی مقادیر زیادی دارو را در محلی که تومور در آنجا قرار داشته است وارد میکند، و در عین حال مقدار سلول های طبیعی در بدن که تحت تأثیر دارو می باشند را محدود میکند.

عوارض شیمی درمانی

با توجه به اینکه شیمی درمانی به طور موقتی به غیر از سلول های تومور بر سلول های سالم نیز اثر می گذارد ،ممکن است منجر به عوارض جانبی کوتاه مدتی شود. این عوارض از شخصی به شخص دیگر و بسته به نوع داروی استفاده شده متفاوت است که عبارتند از:

🎗 کاهش قدرت ایمنی بدن

🎗 افزایش خطر کبودی و خونریزی

🎗 خستگی

🎗 کم خونی

🎗 حالت تهوع

🎗 نازک شدن مو ها

🎗 موکوزیت دهانی یا زخم دهان

🎗 تغییر در ذائقه، اشتها و هضم غذا

🎗 ایجاد تغییراتی در پوست و ناخن ها

🎗 بی حسی یا خارش دست ها و پا ها

🎗 واکنش به برخی از مواد غذایی

دارو های مورد استفاده در شیمی درمانی تومور های مغزی

دارو های متعددی در شیمی درمانی تومور های مغزی مورد استفاده قرار می گیرد که از این بین می توان به داروی تموزولامید و آواستین (بواسیزوماب)  اشاره کرد.

• تموزولامید

داروی تموزولامید برای درمان انواع خاصی از تومور های مغزی استفاده می شود. این دارو برای افراد بزرگسالان با تشخیص گلیوبلاستوما مولتی فرم تجویز میشود و در ابتدا تموزولامید همراه با رادیوتراپی برای درمان این نوع تومور مورد استفاده قرار می گیرد و سپس به تنهایی استفاده می شود.

دارو هایی مانند کاربامازپین، کوتریموکسازول و فنی توئین سمیت خونی تموزولامید را افزایش داده و می توانند منجر به آنمی آپلاستیک شوند. همچنین والپوریک اسید کلیرانس دارو را کاهش داده و مصرف غذا سرعت و میزان جذب دارورا کاهش می دهد.

• آواستین (بواسیزوماب)

آواستین با نام شیمیایی bevacizumab در حال حاضر برای درمان سرطان های ریه، روده و مغز تجویز می شود. داروی جدید آواستین مانع از غذارسانی به تومور های سرطانی شده و می تواند رشد اغلب سرطان های رایج و کشنده تومور های مغز را کاهش دهد. استفاده از این دارو در تومور های مغزی در کنار شیمی درمانی های استاندارد می تواند موجب کوچک شدن تومور سرطانی و همچنین جلوگیری از رشد دوباره تومور ها در بیماران شود.

جهت مشاوره آنلاین و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.