آزمایش های تشخیصی سرطان شامل چه مواردی است؟

تشخیص سرطان

سرطان به مجموعه ای از بیماری ها اطلاق می شود که ناشی از رشد غیر طبیعی سلول هاست که در همه انواع آن، برخی از سلول های بدن بدون توقف تقسیم می شوند و به بافت های مجاور گسترش می یابند.

برای تشخیص دقیق سرطان هیچ آزمایشی وجود ندارد که به تنهایی بتواند مورد استفاده قرار بگیرد و آزمایش های زیادی باید انجام گیرد تا مشخص شود آیا فردی مبتلا به سرطان است یا مبتلا به مشکل دیگری است که نشانه هایی مشابه سرطان دارد. بنابرین تشخیص این بیماری و ارزیابی کامل بیمار به کمک معاینات جسمی ،آزمایش های فیزیکی و بررسی پیشینه وضعیت فیزیکی بیمار در کنار آزمایش های تشخیصی انجام می گیرد.

علائم تشخیص سرطان

سرطان گاهی اوقات می تواند بدون علائم بالینی هشداردهنده پیشرفت کند اما اکثر موارد علائم هشدار دهنده دارند. هر چه زودتر علائم احتمالی سرطان تشخیص داده شود، احتمال درمان موثر افزایش می یابد در نتیجه شانس زنده ماندن بیشتر می شود. از این رو پس از ظهور علائم سرطان، آزمایشات تشخیص سرطان درخواست داده می شود.

علائم سرطان شامل موارد زیر می باشد:

• کاهش وزن

• تعریق شبانه

• مشکلات گوارشی در تومورهای معده

• تب مکرر

• خستگی های شدید

• درد

• تغییرات پوستی

• تنگی نفس

• خونریزی های غیرعادی

• توده های قابل لمس در بدن

• افسردگی

انواع آزمایش تشخیص سرطان

• شمارش سلول های خون
• آزمایش ادرار
• آزمایش پروتئین خون
• تومور مارکرها
• نمونه برادری از بافت تومور

۱) شمارش کامل سلولهای خونی یا CBC

شمارش کامل سلول های خون (CBC) تعداد انواع مختلف سلول های خون موجود را در نمونه خون اندازهگیری میکند. اگر مقدار سلول های خونی مورد بررسی در نمونه خون خیلی زیاد یا خیلی کم یا غیرعادی باشد، ممکن است سرطان خون در این آزمایش نمایان شود که نمونه برداری از مغز استخوان به تشخیص درست کمک میکند.

۲) سیتولوژی ادرار (سلول شناسی ادرار)

این آزمایش با استفاده از بررسی نمونه ادرار در زیر میکروسکوپ، سلول های سرطانی را نشان می دهد که ممکن است مربوط به مثانه یا کلیه باشد.

۳) آزمایش پروتئین خون

آزمایشی است که انواع مختلف پروتئین های خون را به صورت الکتروفورز نشان می دهد و با تشخیص ایمونوگلوبین های غیرطبیعی که گاهی اوقات در افراد مبتلا به مالتیپل میلوما افزایش می یابد، کمک می کند.

۴) آزمایش نشانگر تومور

در حالت عادی سیستم ایمنی بدن، سلول های خودی و بیگانه را بر اساس پروتئین های سطحی سلول ها شناساییمی کند .در صورت سرطانی شدن، سلول های خودی در سطح خود پروتئین هایی بروز می دهند که نشانگرسرطانی بودن سلول می باشد که تومورمارکر نامیده می شود.

تومورمارکرها ترکیبات شیمیایی قابل تشخیص در خون هستند که توسط بعضی از سلول ها از جمله سلول های تومور ساخته می شوند .این تومورمارکرها توسط برخی سلول های نرمال نیز در بدن تولید می شوند و در شرایط غیر سرطانی نیز مقدار آنها افزایش پیدا می کند. تنها در برخی شرایط استفاده از این مارکرها می تواند ابزار قطعی برای تشخیص سرطان محسوب شود.

انواع آزمایش های تشخیص چند سرطان رایج 

الف) سرطان سینه

۱. ماموگرافی

تصویری که توسط ماموگرافی تولید میشود، ماموگرام نامیده میشود که میتواند تومور ها و سایر یافته های غیرطبیعی موجود در بافت سینه را نشان دهد که یک تست غربالگری کارآمد به شمار می آید. ماموگرافی باید از سن ۴۰ سالگی به صورت سالیانه آغاز شود و بعد از سن ۷۰ سالگی هر سه سال یک بار انجام شود. غربالگری به شیوه ماموگرافی منجر به کاهش ۳۰ درصد مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در زنان ۴۵–۷۰ سال می شود.

۲.  CA_15-3

تومور مارکر3_15 CA در آزمایشات تشخیص سرطان پستان و پیگیری درمان مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل پایین بودن حساسیت این تومور مارکر ها در تشخیص سرطان های پستان غیرمتاستاتیک استفاده از این تست های آنتی ژنی به عنوان یک تکنیک غربالگری در مراحل اولیه سرطان پستان کاملا محدود است.

ب) سرطان دهانه رحم (سرطان سرویکس)

۱. تست پاپ اسمیر

تست پاپ اسمیر یک نمونه برداری از سلول های دهانه رحم می باشد که باید به طور میانگین هر سال در زنان متأهل برای تشخیص سرطان دهانه رحم انجام شود. این تست تا سن ۶۰ سالگی به صورت سالانه یا هر دو سال یکبار انجام می گیرد و بعد از ۶۰ سالگی در صورت منفی بودن نتایج پیشین، دیگر نیازی به غربالگری نیست.

۲. آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

این آزمایش در جریان پاپ اسمیر انجام می شود و ممکن است این ویروس در نمونه برداری از دهانه رحم شناسایی شود که از ریسک فاکتورهای سرطان دهانه رحم می باشد.

ج) سرطان کولورکتال

۱. کولونوسکوپی

در طی این روش کولونوسکوپ که مجهز به دوربین و نور میباشد جهت تشخیص سرطان کولورکتال وارد رکتوم شده و تمام موارد غیر طبیعی ازجمله پولیپ ها و توده های روده را مشاهده و شناسایی میکند. غربالگری از طریق کولونوسکوپی در سنین ۵۰–۷۰ سال انجام می شود و حداقل هر ۵ تا  ۱۰ سال یک بار باید تکرار شود.

۲. وجود خون مخفی در مدفوع

در این تست مدفوع ازنظر وجود خون مخفی مورد بررسی قرار میگیرد؛ که می تواند منجر به تشخیص انواع پولیپ ها و سرطان ها در مراحل اولیه شود. انجام این تست غربالگری از ۴۵ سالگی هر دو سال یک بار توصیه میشود.

د) سرطان پروستات

۱. DRE) Digital Rectal Examination)

DRE تستی است که برای انجام آن اورولوژیست با دستکش، انگشت آغشته به روغن را جهت بررسی سطح پروستات از لحاظ وجود انواع موارد غیرطبیعی و نامنظم وارد رکتوم میکند که در سنین بالای ۴۰ سال بهتر است که به منظور غربالگری انجام شود.

۲. آزمایش PSA) Prostate Specific Antigen)

این تست غربالگری بسیار راحت و در دسترس می باشد و شامل اندازهگیری سطح PSA در خون است که چنانچه میزان آن از حد طبیعی بالاتر باشد مشکوک به سرطان پروستات بوده و فرد را ملزم به انجام آزمایشات تکمیلی میکند.

جهت مشاوره آنلاین و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.