غدد بزاقی

غدد بزاقی به دو گروه غدد بزاقی ماژور شامل غدد پاروتید، غدد ساب مندیبولار و غدد ساب لینگوال و غدد بزاقی مینور که اکثرا در سقف دهان و لب ها قرار دارند، تقسیم می شوند.

غدد بزاقی، بزاق دهان را تولید می کنند. بزاق دهان علاوه مرطوب کردن محیط دهان شامل آنزیم هایی است که عمل هضم غذا را آغاز می کنند. همچنین این بزاق حاوی آنتی بادی ها و دیگر مواد برای کمک به پیشگیری از عفونت های دهان و گلو می باشند.

سرطان غدد بزاقی

سرطان غدد بزاقی در یکی از غدد بزاقی شروع می شود. در حقیقت تعداد زیادی غدد بزاقی متفاوت در دهان و اطراف آن وجود دارد و تعداد زیادی تومور های خوش خیم و بدخیم می توانند در این غدد رشد کنند. پس وجود تومور لزوماً به معنای سرطان و بیماری نمی باشد. تومور های غدد بزاقی موارد بسیار نادری هستند و حدوداً ۱۰ درصد از کل تومور های سر و گردن را شامل می شوند.

• غدد پاروتید

این غدد، بزرگ ترین غدد بزاقی می باشند و دقیقاً در جلوی گوش ها قرار دارند. حدوداً ۷۰ درصد از سرطان های غدد بزاقی در این قسمت شروع می شوند.

• غدد ساب مندیبولار

این غدد کوچک تر بوده و در زیر فک قرار دارند. این غدد، بزاق زیر زبان را ترشح می کنند. حدوداً ۱۰ تا ۲۰ درصد از سرطان های غدد بزاقی در این قسمت شروع می شوند.

• غدد ساب لینگوال

این غدد کوچک ترین غدد بزاقی هستند و در زیر دو طرف زبان قرار دارند. احتمال این که سرطان غدد بزاقی در این نواحی شروع به رشد کنند، بسیار نادر است.

دلیل ایجاد این تومور ها ناشناخته است. اما این عقیده وجود دارد که تومور های غدد بزاقی زمانی شروع به رشد می کنند که در ساختار DNA برخی از سلول های غدد بزاقی، جهش ژنتیکی رخ می دهد. این جهش به سلول ها اجازه می دهد که به سرعت رشد کرده و تقسیم سلولی بی رویه ای را انجام دهند. این سلول ها زمانی که تقسیم می شوند، پس از مدت زمان مقرر از بین نرفته و به زندگی خود ادامه می دهند. این تجمع سلولی تشکیل یک تومور داده و به بافت های اطراف خود تجاوز می کند.

انواع سرطان غدد بزاقی

• کارسینومای موکواپیدرموئید که اغلب رشد آهسته دارند و بیشتر از غدد پاروتید شروع می شوند.
• کارسینومای کیست آدنوئید نیز رشد آهسته ای دارند اما به دلیل این که در امتداد اعصاب رشد می کنند ممکن است درمان آنها دشوارتر باشد.
• پلی مورف آدنوکارسینوماهای درجه پایین که اکثر آنها قابل درمان هستند و از غدد بزاقی جزئی شروع می شوند.
• آدنوکارسینوما که به آسانی می توان آن را تشخیص داد اما نمی توان نوع آن را مشخص کرد .بنابرین با اصطلاح کلی به عنوان آدنوکارسینوما شناخته می شوند.

انواع نادر دیگر سرطان نیز ممکن است در غدد بزاقی ایجاد شود. به عنوان مثال:

• سارکوم که سرطان سلول های بافت همبند است، ممکن است در این غدد ایجاد شود. با این حال ،وجود سارکوم در غدد بزاقی نادر است.
• لنفوم غیر هوچکین یکی از سرطان های سلول های ایمنی است که بیشتر در مبتلایان به سندرم شوگرن رخ می دهد. این لنفوم یک بیماری خود ایمنی است که سلول های غده بزاقی را تحت تأثیر قرار می دهد.

علائم تومور غدد بزاقی

• وجود توده یا تورم در نزدیکی فک، گردن یا دهان
• بی حسی در بخش هایی از صورت
• پارزی (ضعیف شدن) ماهیچه ها در یک طرف صورت
• وجود درد دائمی در اطراف غدد بزاقی
• وجود مشکل در بلعیدن غذا
• ناتوانی در باز کردن کامل دهان

علامت اصلی تومورهای خوش خیم تورم بدون درد در ناحیه غده بزاقی مربوطه است. در صورت وجود علائم فوق الذکر باید به بدخیمی شک کرد.

تشخیص غدد بزاقی توسط متخصص

با معاینه گردن و گلو توسط پزشک می توان به وجود توده در ناحیه سر و گردن پی برد. پس از معاینه، بررسی های رادیولوژیکی مانند تصویر برداری سی تی اسکن و ام آر آی می تواند سایز تومور و محل دقیق آن را مشخص کند. در صورت نیاز برای اطمینان از سرطانی بودن توده، از توده مورد نظر بیوپسی (نمونه برداری) گرفته می شود تا بررسی های میکروسکوپی بر روی سلول های توموری صورت گیرد.

درمان تومور غدد بزاقی توسط متخصص انکولوژیست خوب

درمان سرطان بزاق توسط متخصص انکولوژی در تهران اغلب شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از این موارد است.

• عمل جراحی تومور غدد بزاقی

جراحی درمان اصلی سرطان غده بزاقی است. تیم جراحی ممکن است تمام غده بزاقی را به همراه هر اعصاب و مجاری که می تواند منجر به انتشار سرطان شود را خارج کند. اما اگر تومور کوچک و در دسترس باشد، جراح فقط تومور و مقدار کمی از بافت اطراف آن را خارج می کند.

• رادیوتراپی (پرتودرمانی) تومور غدد بزاقی

این تومور ها نسبت به پرتودرمانی حساس تر هستند، به این معنی که سلول های سرطانی بیشتری در طی این روند درمانی از بین می روند. در پرتودرمانی ذرات یا پرتوهای پر انرژی به سمت تومور تابانده می شوند تا از رشد سلول های سرطانی جلوگیری شود. شایع ترین نوع پرتودرمانی برای سرطان غده بزاقی، پرتودرمانی با پرتوهای خارجی است. فرد معمولاً به مدت ۵ روز در هفته نیاز به پرتودرمانی دارد که دوره درمان تا 7 هفته ادامه خواهد داشت. انواع جدیدتر پرتودرمانی که ممکن است موفقیت آمیزتر باشد.

• شیمی درمانی تومور غدد بزاقی

هنگامی که سرطان به سایر قسمت های بدن انتشار پیدا کند ،شیمی درمانی تجویز می شود. در این روند فرد برای از بین بردن سلول های سرطانی به صورت خوراکی یا داخل وریدی دارو استفاده می کند.

پیشگیری از سرطان غدد بزاقی

جلوگیری از سرطان غدد بزاقی دشوار است زیرا کاملا مشخص نیست چه چیزی باعث ایجاد آن می شود. جلوگیری از مصرف دخانیات و الکل ممکن است اندکی خطر ابتلا به این سرطان و بسیاری از انواع دیگر سرطان را کاهش دهد. همچنین افرادی که در محیط هایی کار می کنند که گرد و غبار آلیاژ نیکل، گرد و غبار سیلیس یا مواد رادیواکتیو وجود دارد باید از وسایل محافظتی مناسبی استفاده کنند.

جهت مشاوره آنلاین و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.