درمان سرطان پروستات با روش هورمون درمانی

درمان سرطان پروستات با هورمون درمانی را درمان سرکوب آندروژن نیز می نامند که هدف آن کاهش سطح هورمون های مردانه به نام آندروژن در بدن، برای جلوگیری از تحریک سلول های سرطانی پروستات است. آندروژن های اصلی در بدن تستوسترون و دی هیدروتستوسترون (DHT) هستند که بیشتر توسط بیضه ساخته می شوند اما غدد فوق کلیوی (غده هایی که بالای کلیه های شما قرار می گیرند) و همچنین خود سرطان پروستات نیز می توانند مقداری تولید کنند. آندروژن ها سلول های سرطانی پروستات را تحریک به رشد می کنند.

کاهش سطح آندروژن یا جلوگیری از ورود آنها به سلول های سرطانی پروستات غالباً باعث می شود تا سرطان پروستات کوچک شود یا رشد کندتری داشته باشند. اما هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات به تنهایی کافی نیست و معمولا همراه یا بعد از شیمی درمانی سرطان پروستات، جراحی پروستات یا رادیوتراپی سرطان پروستات انجام می شود. البته در مواردی هورمون درمانی سرطان پروستات به تنهایی به کار برده می شود که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

🎗 صحبت های سرکار خانم دکتر مریم میرزایی مقدم در رابطه با اینکه آیا بروز سرطان ها در مردان بیشتر از زنان است؟ 🎗

آزمایش های غربالگری سرطان پروستات

آزمایشات غربالگری پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تست دیجیتال رکتال (DRE)

در طول DRE ، پزشک شما یک انگشت دستکش و روغن کاری شده را به داخل انتهای روده شما (در ناحیه مقعد)وارد می کند تا پروستات شما را که در مجاورت روده است، بررسی کند. اگر پزشک شما ناهنجاری هایی در بافت، شکل یا اندازه غده مشاهده کند، ممکن است شما به آزمایش های بعدی نیاز داشته باشید.

تست آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)

یک نمونه خون از ورید در بازوی شما گرفته شده و PSA آن (ماده ای که به طور طبیعی توسط غده پروستات شما تولید می شود) مورد بررسی قرار می گیرد. طبیعی است که مقدار کمی PSA در خون شما باشد. با این حال، اگر PSA بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است نشان دهنده عفونت پروستات، التهاب، بزرگ شدن یا سرطان باشد.

آزمایش PSA همراه با DRE به شناسایی و تشخیص سرطان پروستات در اولین مراحل کمک می کند. از این رو، بحث در مورد غربالگری سرطان پروستات ادامه دارد.

انواع درمان های هورمونی سرطان پروستات

دو نوع اصلی از هورمون درمانی برای سرطان پروستات وجود دارد که عبارتند از:
۱- بدن از تولید هورمون جلوگیری می کند و دیگر اجازه تولید آن را نمی دهد.
۲- بدن مانع اتصال گیرنده های هورمونی به سلول ها می شود.
بعضی پزشکان متخصص رادیوانکولوژی درمان هر دو نوع را آغاز می کنند تا وضعیت کامل پیشگیری از اثر آندروژن بر سلول های سرطانی ایجاد کنند.

درمان برای کاهش سطح آندروژن بیضه

محرومیت از آندروژن که به آن ADT نیز گفته می‌شود از جراحی یا داروها برای کاهش سطح آندروژن های ساخته ‌شده در بیضه استفاده می‌کند.

ارکیکتومی(Orchiectomy)

اگرچه این مورد نوعی جراحی است اما تأثیر اصلی آن نوعی هورمون درمانی است. در این عمل جراحی بیضه‌ها جایی که بیشتر آندروژن ها (تستوسترون و DHT) ساخته می‌شوند را خارج می‌کنند.

این امر باعث می‌شود که سرطان‌ پروستات رشد نکند یا کوچک شود. این کار به ‌عنوان یک روش سرپایی انجام می‌شود که احتمالاً کم ‌هزینه‌ ترین و ساده ‌ترین شکل هورمون درمانی است. اما برخلاف برخی دیگر از روش‌های درمانی دائمی است و بسیاری از مردان قبول به برداشتن بیضه‌های خود نمی‌کنند.

LHRH agonists

آگونیست های هورمون لوتئین آزادکننده یا به‌ اصطلاح Luteinizing hormone-releasing hormone (LHRH) agonists داروهایی هستند که میزان تستوسترون ساخته ‌شده توسط بیضه‌ها را کاهش می‌دهند. درمان با این داروها سطح آندروژن را به همان اندازه ارکیکتومی پایین می‌آورد. حتی اگر هزینه آگونیست های LHRH بیشتر از ارکیکتومی باشد و نیاز به مراجعه مکرر به پزشک داشته باشد بیشتر مردان این روش را انتخاب می‌کنند.

البته با استفاده از این داروها، بیضه‌ها در جای خود باقی می‌مانند اما باگذشت زمان کوچک می‌شوند. آگونیست های LHRH تزریق می‌شوند یا به‌صورت کاشته‌ای کوچک در زیرپوست قرار می‌گیرند. بسته به داروی مصرفی، از هرماه یک ‌بار تا چهار ‌بار در سال تجویز می‌شود.

LHRH antagonists

این نوع نیز مانند آگونیست های LHRH عمل می‌کند اما میزان تستوسترون را با سرعت بیشتری کاهش می‌دهد درمان با این دارو همچنین می‌تواند نوعی ارکیکتومی باشد. این دارو برای درمان سرطان پیشرفته پروستات استفاده می‌شود که به ‌صورت تزریق ماهانه در زیرپوست انجام می‌شود. شایع ‌ترین عوارض جانبی مشکلات در محل تزریق (درد، قرمزی و تورم) است.

چگونگی انتخاب هورمون درمانی مناسب

معمولاً با هورمون آگونیست LHRH شروع می‌شود. گاهی اوقات پزشک متخصص درمان سرطان پروستات ضد آندروژن را نیز برای بیمار مبتلا تجویز می‌کند.
پزشکان در مورد شروع درمان زودهنگام برای اولویت بیمار اختلاف‌نظر دارند، برخی بر این باورند که باید آن را بلافاصله پس از تشخیص این بیماری درمان و برخی بر این باورند که هیچ نقطه‌ای در آن وجود ندارد.

داروهای سرطان پروستات

هورمون هایی که با عنوان هورمون آزاد کننده جسم زرد شناخته میشوند، آنتاگونیست هایی هستند که از رسیدن پیام هورمون های مغزی به بیضه به منظور ساخت تستوسترون ممانعت به عمل می آورند. داروهای که به طور معمول در این نوع از هورمون درمانی استفاده می شوند شامل: لیوپرولید(لوپرون،الیگارد)، گوسرلین(زولادکس)، تریپتورلین(ترلستار) و هیسترلین(ونتاز) هستند.

در دسته ی دیگر، داروهایی که با عنوان ضد آندروژن شناخته می شوند از دسترسی پیدا کردن سلول های سرطانی به تستوسترون جلوگیری می کنند. که شامل بایکالوتامید(کاسودکس)، فلوتامید و نیلوتامید(نیلاندرون) است. داروی اینزالوتامید(اکس تاندی) می تواند به عنوان دارویی که سایر هورمون درمانی ها برای بلند مدت جواب ندهند استفاده گردد.

داروی جدید سرطان پروستات

نوعی داروی ضد آندروژن جدید را FDA تأیید کرده است. این داروها با پایین آمدن سطح تستوسترون، رشد تومورهای سرطان پروستات را متوقف می کنند. بنابراین سلول های سرطانی پروستات، تقویت نمی شوند. این داروهای جدید شامل:

• ابیراترون استات(Zytiga)
• آپالوتامید (ارلادا)
• آنزالوتامید (Xtandi)

آپالوتامید و آنزالوتامید مهار کننده های گیرنده آندروژن (AR) هستند که به خارج از سلول می روند. Abiraterone استات یک مهار کننده CYP17 است که تولید آندروژن های داخل سلول را کند می کند. تحقیقات نشان داده است که در بسیاری از موارد این داروها می توانند رشد سرطان را به تاخیر بیاندازند. اما مصرف این داروها نیاز به نظر پزشک دارد.

عوارض جانبی هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات

ارکیکتومی و آگونیست ها و آنتاگونیست های LHRH همگی می توانند باعث ایجاد عوارض جانبی مشابه از سطح پایین تر هورمون ها مانند تستوسترون شوند. این عوارض جانبی می تواند شامل موارد زیر باشد

❌ کاهش یا از دست دادن میل جنسی
❌ اختلال در نعوظ (ناتوانی جنسی)
❌ گرگرفتگی (که ممکن است بهتر شود یا با گذشت زمان برطرف شود)
❌ حساسیت پستان یا رشد بافت پستان (ژنیکوماستی)
❌ پوکی استخوان (نازک شدن استخوان) که می تواند منجر به شکستگی استخوان شود
❌ کم خونی (تعداد گلبول های قرمز خون پایین)
❌ کاهش وضوح ذهنی
❌ از دست دادن توده عضلانی
❌ افزایش وزن
❌ خستگی
❌ افزایش سطح کلسترول
❌ افسردگی

خوشبختانه بسیاری از عوارض جانبی هورمون درمانی قابل پیشگیری یا درمان است.

جهت مشاوره و درخواست نوبت دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص رادیوتراپی، انکولوژی و شیمی درمانی با شماره های ۶۶۱۲۶۰۴۴ – ۶۶۱۲۶۰۶۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.