هورمون درمانی

هورمون ها موادی هستند که به طور طبیعی در سیستم غدد درون ریز بدن تولید می شوند. این مواد شیمیایی از طریق جریان خون در سراسر بدن حرکت کرده و تقریباً کار هر سلول بدن را تنظیم می کنند. محققان دریافته اند که برخی از سرطان ها توسط هورمون ها تغذیه می شوند و ممکن است به رشد آن ها بستگی داشته باشد. در این موارد، جلوگیری از عملکرد این هورمون ها می تواند رشد سرطان را متوقف کند. بسیاری از بیماران تصور می کنند که تاثیرات هورمون درمانی کمتر از شیمی درمانی است، اما در بعضی از سرطان ها، ازجمله سرطان سینه و پروستات هورمون درمانی می تواند به اندازه ی شیمی درمانی موثر باشد .هورمون درمانی به عنوان یک درمان سیستمیک در نظر گرفته می شود، به این معنی که در سراسر بدن حرکت می کند. اما جراحی و رادیوتراپی به صورت موضعی عمل می کنند.

بسیاری از بیماران که شیمی درمانی می شوند دچار اختلال عملکرد تخمدان ها می شوند که می تواند دائمی یا گذرا باشد. هر چه بیمار جوان تر باشد امکان فعالیت مجدد تخمدان ها بیشتر است. در بیماری که شیمی درمانی شده از کار انداختن تخمدان ها با استفاده از دارو می تواند نقشی در به تعویق انداختن عود احتمالی تومور داشته باشد.

روش های هورمون درمانی

هورمون درمانی به دو گروه تقسیم می شود. گروه هایی که توانایی بدن در تولید هورمون ها را مسدود می کنند و گروه هایی که در رفتار هورمون ها در بدن تداخل ایجاد می کنند.

هورمون درمانی چندین روش دارد که عبارتنداز:

1) جلوگیری از عملکرد هورمون ها

سلول ها دارای گیرنده هایی خاص در سطح خودهستند که هورمون های خاصی به آنها متصل می شوند و منجر به فعالیت های داخل سلولی می شوند. با انسداد گیرنده با یک ترکیب دیگر، هورمون قادر به اتصال به گیرنده خود نیست. بنابراین اگر گیرنده طبیعی هورمون بر روی سلول پوشیده شده باشد، هورمون نمی تواند به سلول متصل شده و آن را فعال کند.

2) جلوگیری از تولید هورمون در بدن

این روش به کمک دارو یا جراحی جهت برداشتن عضو تولید کننده هورمون، انجام میشود. به عنوان مثال، با برداشتن تخمدان ها با جراحی، تولید استروژن به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

3) از بین بردن گیرنده های هورمونی سطح سلول یا تغییر شکل دادن آن ها

در این روش هورمون نمی تواند به درستی به گیرنده سلول متصل شود و آن را فعال کند که در اصل باعث عدم عملکرد هورمون می شود.

کاربرد هورمون درمانی در درمان سرطان سینه

هورمون درمانی برای موارد زیر استفاده می شود:

1) درمان سرطان

هورمون درمانی در درمان سرطان سینه می تواند احتمال بازگشت سرطان را کاهش دهد.

2) کاهش علائم سرطان

هورمون درمانی ممکن است برای کاهش یا جلوگیری از علائم در مردان مبتلا به سرطان پروستات که قادر به انجام جراحی یا پرتودرمانی نیستند، استفاده شود.

هورمون درمانی با سایر درمان های سرطان استفاده می شود.

در این روش های درمانی، هورمون درمانی می تواند به صورت موارد زیر انجام شود:

• در درمان نئوادجوانت تومور را قبل از جراحی یا پرتودرمانی کوچکتر کند.
• در درمان کمکی خطر بازگشت سرطان پس از درمان اصلی را کاهش دهد.
• سلول های سرطانی را که برگشته اند یا به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته اند از بین ببرد.

داروهای مورد استفاده در هورمون درمانی

ممکن است از هورمون درمانی برای جلوگیری از رشد، گسترش و بازگشت مجدد سرطان سینه استفاده شود.

هورمون زنانه استروژن می تواند رشد سلول های سرطانی سینه را در برخی از زنان افزایش دهد. نمونه ای از این نوع داروها تاموکسیفن (tamoxifen) است. این دارو از تاثیرات استروژن بر رشد سلول های سرطانی در بافت سینه جلوگیری می کند. اما تاموکسیفن تولید استروژن را متوقف نمی کند. مردان مبتلا به سرطان سینه نیز ممکن است تحت درمان با تاموکسیفن در طول هورمون درمانی قرار بگیرند.

امروزه تاموکسیفن به عنوان هورمون درمانی برای درمان انواع دیگر سرطان در حال مطالعه است. چندین عامل هورمونی دیگر نیز برای سرطان سینه وجود دارد که گیرنده های استروژن را مانند تاموکسیفن هدف قرار می دهد، مانند تورمیفن (toremifene) و فولوسترانت (fulvestrant)

هورمون درمانی برای زنانی که سرطان سینه آن ها از نظر گیرنده های استروژن یا پروژسترون مثبت هستند استفاده میشود. مهار کننده های آروماتاز داروهای جدیدتری هستند که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده ( FDA ) تأیید شده اند. این داروها از تولید استروژن در زنان یائسه جلوگیری می کنند و در درمان سرطان سینه یا جلوگیری از عود سرطان سینه در زنان یائسه استفاده می شود .این دارو ها می توانند داروی انتخابی برای زنان یائسه باشند که شامل آناستروزول، لتروزول و اگزمستان هستند.

عوارض جانبی هورمون درمانی

از آنجا که هورمون درمانی توانایی بدن را در تولید هورمون مسدود می کند یا در رفتار هورمون ها اختلال ایجاد می کند، می تواند عوارض جانبی نا خواسته ای ایجاد کند. عوارض جانبی به نوع هورمون درمانی که دریافت می کنید و نحوه واکنش بدن بیمار به آن بستگی دارد. واکنش افراد به درمان مشابه، متفاوت است. بنابراین، همه افراد عوارض جانبی یکسانی ندارند. برخی از عوارض جانبی نیز بسته به جنس کاملا متفاوت است. برخی از عوارض جانبی رایج برای مردانی که تحت هورمون درمانی برای سرطان پروستات قرار می گیرند عبارتند از:

• گرگرفتگی
• کاهش لیبیدو و ایمپوتنسی (از دست دادن میل جنسی یا ناتوانایی در رابطه جنسی)
• ضعیف شدن استخوان ها
• اسهال
• حالت تهوع
• ژنیکوماستی (بزرگ شدن پستان)
• خستگی

برخی از عوارض جانبی رایج برای زنانی که تحت هورمون درمانی برای سرطان پستان قرار می گیرند عبارتند از:

🎗 گرگرفتگی

🎗 خشکی واژن

🎗 ایجاد تغییرات در سیکل قاعدگی قبل از شروع یائسگی

🎗 کاهش لیبیدو (از دست دادن علاقه به رابطه جنسی)

🎗 حالت تهوع

🎗 تغییرات خلق و خوی

🎗 خستگی

جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.