سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم یکی از انواع سرطان ها در زنان است. این سرطان سلول های گردن رحم و قسمت پایین رحم به سمت واژن را مبتلا می کند. بیشتر سرطان دهانه رحم توسط یک ویروس به اسم ویروس پاپیلوما تولید می شود.

دهانه رحم یا سرویکس همان قسمتی است که رحم را به واژن متصل می کند. در واقع سلول های سرطانی در دهانه رحم رشد کرده و منجر به سرطان می شود. سرطان دهانه رحم مانند بیشتر سرطان ها زمینه ژنتیکی ابتلا می خواهد. زمانی که فرد استعداد ژنتیکی ابتلا به این سرطان را داشته باشد، عوامل محیطی به بروز آن کمک می کند.

🎗 صحبت های سرکار خانم دکتر مریم میرزایی مقدم در رابطه با کاربرد واکسن HPV در پیشگیری از سرطان دهانه رحم 🎗

دلایل ابتلا به سرطان دهانه رحم چیست؟

دلیل اصلی سرطان دهانه رحم مشخص نیست؛ با این حال عوامل مشخصی ممکن است خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهند.

عوامل خطرناکی در ایجاد سرطان دهانه رحم موثر است

🎗 رابطه جنسی متعدد و بدون رعایت بهداشت
🎗 چاقی افراطی
🎗 استعمال قرص ضدبارداری (LD)
🎗 دخانیات
🎗 عوامل ژنتیکی
🎗 بارداری در سنین کم
🎗 سن پایین ازدواج
🎗 تعداد زایمان زیاد (بیشتر از 4 بار زایمان)
🎗 انواع برخی از عفونت ها مانند کلامیدیا
🎗 ویروس hpv یا زگیل تناسلی

شروع سرطان دهانه رحم و گسترش آن

همانطور که سرطان همچنان به حمله و تخریب بافت سلولهای سرویکال سالم ادامه می دهد ممکن است عمیق تر به دیواره گسترش یابد. در نهایت می تواند به ارگان های اطراف نفوذ کند. در مورد سرطان دهانه رحم، روده و مثانه بیشترین خطر را دارند. بعضی از این سلولهای سرطانی نیز می توانند وارد جریان خون یا سیستم لنفاوی شوند و به مکان های دور که ممکن است باعث سرطان شوند سفر کنند.

با این حال، سرطان در دهانه رحم آغاز می شود. این تنظیم به عنوان تومور اولیه است.

اگر سرطان از جای دیگری در بدن به رحم رسیده و باعث سرطان شود آن به عنوان یک سرطان ثانویه یا متاستاز سرطان شناخته می شود. مهم است که توجه داشته باشیم که تومورهای دیگر می توانند در رحم و جاهای دیگر بدن ایجاد شوند که ممکن است بدخیم (سرطانی) نباشند این رشد غیر سرطانی به عنوان تومورهای خوش خیم نامیده می شود و درمان آنها بسیار راحت تر است.

چگونه از خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم مطلع شویم

سرطان دهانه رحم باید توسط یک متخصص زنان تشخیص داده شود و این معمولا نیاز به بررسی های تشخیصی برای تایید حضور تومور بدخیم دارد. علائم و نشانه های مورد بحث زیر ممکن است با چندین شرایط مختلف رخ دهد و تنها در سرطان دهانه رحم دیده نمی شود.

• خونریزی غیرطبیعی واژن

یکی از نشانه های سرطان دهانه رحم خونریزی غیرطبیعی واژن است. این ممکن است به عنوان دوره های سنگین (خونریزی قاعدگی) یا خونریزی میان دوره ای (خونریزی بین دوره ها) یا لکه بینی در زنان جوان تر از سن باروری دیده شود. خون در مدفوع یا ادرار نیز ممکن است رخ دهد وقتی که سرطان گسترش می یابد. در زنان بعد از یائسگی این ممکن است به عنوان خونریزی واژینال دیده شود که در طول این دوره زندگی طبیعی نیست زیرا قاعدگی متوقف شده است. با این حال، خونریزی می تواند پس از مقاربت رخ دهد. ممکن است یک ترشح واژینال رقیق نیز وجود داشته باشد که با خون آغشته شده است.

• درد کمر یا پایین لگن

اگر چه نشانه ای به عنوان خونریزی غیرطبیعی واژن برجسته نیست درد لگن یا پایین شکم ممکن است در سرطان دهانه رحم وجود داشته باشد. در زنان جوانتر، ممکن است درد گاهی اوقات به علت درد تخمک گذاری یا دوره (قاعدگی) اشتباه شود. همچنین می تواند به ندرت به سایر ارگانهای لگن نسبت داده شود.

با این حال، بر خلاف این وقایع گاه دردناک در چرخه قاعدگی، درد سرطان دهانه رحم معمولا در طول دوره ای ثابت و اگر سرطان به اندام های نامطلوب گسترش پیدا کند ممکن است درد به رحم محدود نشود. گاهی درهنگام دفع ادرار نیز ممکن است درد ایجاد شود.

• توده بیش از رحم

تومورهای بزرگتر ممکن است در قسمت پایین شکم و لگن که در آن رحم قرار دارد قابل لمس باشد. با این حال، مهم است که دیگر علل احتمالی توده ها در این مناطق را رد کنیم و با علائم مشخص تر ارتباط داشته باشیم. اگر چه ناخودآگاه احساس می شود، فیبروئیدهای رحمی ممکن است دلیل دیگری برای احساس جرم در این منطقه باشد. مهم است که توجه داشته باشید که فیبروئید معمولاً خوش خیم (تومور غیر سرطانی) و رشدهای مختلف از تومورهای رحم است.

• کاهش وزن ناخواسته

کاهش وزن ناخواسته در بسیاری از سرطانها، بدون در نظر گرفتن مکان، یک نشانه رایج است. بدان معنی است که این می تواند در یک میزبان از شرایط مختلف، جدا از سرطان رخ دهد. بنابراین کاهش وزن ناخواسته به خودی خود یک نشانه قابل اعتماد از سرطان دهانه رحم نیست. با این حال، هنگامی که همراه با نشانه های دیگر مانند خونریزی غیر طبیعی واژینال مورد توجه قرار گیرد احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم افزایش می یابد.

• مسائل روده و مثانه

همانطور که ذکر شد سرطان دهانه رحم می تواند گسترش یابد. این می تواند به مکان های دور (متاستاز) گسترش یابد اما بیشتر احتمال دارد که برای اولین بار به ارگان های بی حرکت گسترش یابد. با توجه به نزدیکی آن به رحم، مثانه و روده (به ویژه رکتوم) این ارگانها بیشتر در معرض خطر درگیری در اثر سرطان دهانه رحم هستند. اگر سرطان به این اندامها گسترش پیدا کند پس از آن ممکن است نشانه هایی از علائم مختلف نیز همراه با علائم دیگر سرطان دهانه رحم باشد.

• درد زیاد در رابطه جنسی

اگر در حین رابطه درد و ترشحات با بوی بد وزخم ایجاد شود از نشانه های سرطان دهانه رحم است زیرا به بافت های داخل رحم آسیب رسانده است.

• قاعدگی شدید

گاهی این خونریزی قاعدگی بدلیل مصرف دارو یا بیماری های کلیوی و کبدی یاالتهاب لگن یا عدم تعادل هورمون میباشد در نتیجه بهتر است حتما به پزشک معالج مراجعه کنید.

از دیگر علائم سرطان دهانه رحم می توان به موارد فوق اشاره کرد

• مشکل انتقال ادرار
• درد هنگام ادرار کردن
• درد مثانه
• ادرار کم
• خون در ادرار
• یبوست و یا اسهال
• حرکات روده تحریک پذیر
• درد رکتوم
• خون در مدفوع

تشخیص سرطان دهانه رحم

در صورت خون ریزی واژینال غیرطبیعی، لازم است با دکتر متخصص زنان صحبت کنید. علی رغم پایین بودن احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم، بهتر است از سلامت خود مطمئن شوید.

پزشک معالج شما احتمالا ناحیه لگن (شامل واژن، رحم، تخمدان و مثانه) شما را معاینه کرده و در مورد علائم، زمان بروز و نیز دفعات تکرار این علائم، سوال خواهد کرد. احتمال دارد جهت آزمایشات بیشتر و درمان سرطان رحم، به متخصص انکولوژی ارجاع داده شوید. در ادامه به چند نمونه از این آزمایش ها اشاره شده است.

• تست خون

تست خون نیز ممکن است در بعضی موارد، به تشخیص سرطان رحم کمک کند؛ چراکه برخی از تومور های سرطانی، مواد شیمیایی خاصی را تحت عنوان مارکرهای سرطانی به درون خون آزاد می کنند. این مواد شیمیایی منحصر به فرد، در آزمایش خون قابل تشخیص هستند. با این حال آزمایش خون چندان قابل اتکا نیست. حضور این مواد شیمیایی لزوماً به معنی ابتلای فرد به سرطان دهانه رحم نیست. همچنین مواد مورد نظر در خون برخی از افراد مبتلا به سرطان یافت نمی شوند.

• سونوگرافی ترنس واژینال (TVU)

سونوگرافی ترنس واژینال، یکی دیگر از آزمایشاتی است که ممکن است مجبور به انجام آن باشید. TVU یکی از انواع سونوگرافی است که در آن، از یک اسکنر کوچک میله ای شکل استفاده می شود. این اسکنر میله ای شکل، برای فراهم کردن یک تصویر دقیق، به طور مستقیم درون واژن قرار می گیرد. این کار ممکن است کمی ناراحت کننده باشد، اما دردی به همراه نخواهد داشت. TVU تغییرات ضخامت لایه پوشاننده دهانه رحم را بررسی می کند. این تغییرات ممکن است در اثر حضور سلول های سرطانی ایجاد شده باشند.

• بیوپسی (نمونه برداری)

در صورتی که با سونوگرافی ترنس واژینال، تغییرات ضخامت لایه پوشاننده دهانه رحم تشخیص داده شود، جهت کسب اطمینان از این تشخیص، معمولاً نمونه برداری بافت انجام می شود. در بیوپسی، نمونه کوچکی از سلول های پوشاننده (اندوسرویکس ) برداشته می شود و سپس، نمونه مورد نظر به آزمایشگاه فرستاده شده و از نظر وجود سلول های سرطانی بررسی می شود.

• عوامل خطر

هنگامی که تشخیص سرطان دهانه رحم را دریافت می کنید طبیعی است تعجب کنید که چه چیزی ممکن است باعث بیماری شود. پزشکان معمولاً نمی توانند توضیح دهند که چرا سرطان یک خانم را مبتلا می کند و دیگری نمی کند. با این حال، ما می دانیم که زنان با عوامل خطر مشخص ممکن است نسبت به دیگران برای ایجاد سرطان دستگاه تناسلی بیشتر از دیگران باشند. عامل خطر چیزی است که ممکن است احتمال ابتلا به بیماری را افزایش دهد.

پیشگیری از سرطان دهانه رحم

همیشه امکان پیشگیری از سرطان رحم وجود ندارد؛ با این وجود مواردی مانند داشتن وزن متعادل و استفاده طولانی مدت از برخی روش های پیشگیری بارداری، قادر به کاهش احتمال ابتلا به این بیماری هستند.

یکی از روش های پیشگیری این سرطان تست پاپ اسمیر است. به وسیله این تست از دهانه رحم نمونه برداری می شود. نمونه های به دست آمده از دو طریق بررسی می شوند: یکی به وسیله لام شیشه ای که در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد. نوع دیگر ایپرپ می باشد که نمونه ها داخل ظرف هایی حاوی محلول ریخته می شود. از مزایای بررسی با این روش اینست که می توان ویروس hpv را نیز تشخیص داد.

درمان سرطان دهانه رحم

بعد از اینکه تشخیص سرطان دهانه رحم با تست پاپ اسمیر داده شد درمان آغاز می شود. در صورتی که سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه باشد درمان به راحتی انجام می شود. حتی در این صورت می توان تنها دهانه رحم را از بدن خارج کرد. در مراحل پیشرفته معمولا رحم از بدن خارج می شود.

رادیوتراپی سرطان دهانه رحم

از پرتوهای پرانرژی مانند X-ray برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده میشود. گاهی رادیوتراپی به همراه شیمی درمانی به عنوان درمان اولیه سرطان سرویکس انجام می گردد. همچنین اگر پس از جراحی، سرطان مجددا عود نماید از رادیوتراپی جهت درمان سرطان دهانه رحم استفاده می شود. رادیوتراپی می تواند سبب یائسگی (منوپوز) شود، بنابراین افرادی که پس از رادیوتراپی تصمیم به بارداری دارند باید از تخمک و یا جنین فریز شده استفاده نمایند.

رادیوتراپی داخلی یا براکی تراپی سرطان دهانه رحم

رادیوتراپی داخلی تحت عنوان براکی تراپی سرطان نیز شناخته می شود. یک روش برای انتقال پرتو از داخل بدن به طور مستقیم به بافت تومور دهانه رحم است، و مزیت آن این است که میزان اشعه منتقل شده به اندام های اطراف مانند روده و مثانه را کاهش می دهد. نوع اصلی پرتودرمانی داخلی یا براکی تراپی که برای سرطان دهانه رحم استفاده می شود، براکی تراپی با دوز بالا (HDR) است. به واسطه HDR ، در چند جلسه درمان، دوزهای بیشتری تجویز می شود.

اگر برای برداشتن دهانه رحم و رحم تحت جراحی (عمل هیسترکتومی) قرار گرفته اید، ممکن است پزشک انکولوژیست بخواهد اشعه های اضافی را به قسمت بالای واژن تان منتقل کند. بدین ترتیب یک اپلیکاتور در واژن شما قرار می گیرد. در این حالت، نیازی به اعمال بیهوشی عمومی یا نوار گاز نیست.

شیمی درمانی سرطان دهانه رحم

شیمی درمانی سرطان رحم روشی است که در آن از داروهای شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی دهانه رحم استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی می توانند به صورت خوراکی، تزریقی و یا هر دو نوع باشند. استفاده از روش شیمی درمانی می تواند تاثیر رادیوتراپی سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.

درمان هدفمند سرطان دهانه رحم

تکنیک درمان هدفمند سرطان دهانه رحم موجب تضعیف سلول های سرطانی و در نهایت از بین رفتن آنها می شود. درمان هدفمند معمولا به همراه شیمی درمانی بکار می رود و یک روش درمانی مناسب برای مراحل پیشرفته سرطان دهانه رحم می باشد.

ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم

در روش ایمونوتراپی از داروهایی استفاده می شود که می توانند به سلول های سرطانی دهانه رحم حمله کنند و آن ها را از بین ببرند. گاهی سلول های سرطانی پروتئینی تولید می کنند که توسط سیستم ایمنی بدن قابل شناسایی نمی باشند، با کمک روش ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم سیستم ایمنی می تواند پروتین ذکر شده را شناسایی نماید. ایمونوتراپی به عنوان آخرین خط درمان سرطان دهانه رحم مورد استفاده قرار می گیرد.

جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.