مقدمه
در بسیاری از موارد جراحی سرطان پستان، پزشکان تمایل دارند غدد لنفاوی زیر بغل را همراه با تومور پستان برداشته و بررسی کنند. این اقدام به عنوان بخشی از جراحی “لنفادنکتومی” یا “برداشت غدد لنفاوی” شناخته می‌شود.
سیستم لنفاوی زیر بغل
مایعی به نام مایع میان بافتی یا لنف بین سلول های بدن انسان وجود دارد. همانند خون که در رگ های خونی گردش می کند، این مایع نیز در عروق لنفی در سرتاسر بدن در جریان است. در بخش هایی از بدن در مسیر این عروق لنفی، گره هایی وجود دارد که اصطلاحا غدد لنفاوی نامیده می شوند.
” زهکشی لنفاوی پستان اغلب توسط سیستم لنفاوی زیر بغل انجام می شود و ممکن است سلول های بدخیم را از غده ی سرطانی پستان به این ناحیه حرکت دهد. لذا در جراحی سرطان پستان لازم است علاوه بر بافت پستان، غدد لنفاوی زیر بغل هم به کمک بیوپسی مورد ارزیابی قرار گرفته و درصورت نیاز جراحی صورت گیرد. “
نمونه برداری از غدد لنفاوی زیر بغل
چنانچه در بررسی های قبل از جراحی سرطان پستان درگیری غدد لنفاوی زیر بغل به طور قطع ثابت نشود، نمونه برداری از این غدد صورت می گیرد. در این روش اولین غددی که در مسیر عروق لنفی ممکن است دچار درگیری شوند (غدد لنفاوی نگهبان) با تکنیک خاصی مشخص و از آنها بیوپسی تهیه می شود. در این روش درگیری این غدد لنفی با سلول های سرطانی، از نظر مارکر های بافت شناسی و به روش سریع فروزن سکشن توسط پاتولوژیست ارزیابی می شود. گاهی این بررسی به بعد از عمل جراحی موکول می شود. اگر طبق گزارش پاتولوژی این غدد دچار درگیری زیادی شده باشند برداشت سایر غدد لنفاوی هم انجام می شود ولی در صورت عدم درگیری یا درگیری ناچیز، نیاز به برداشت سایر غدد لنفاوی زیر بغل نمی باشد.
مزیت نمونه برداری از غده لنفی
نمونه برداری از غدد لنفاوی نگهبان یک روش استاندارد در ارزیابی غدد لنفی زیر بغل است زیرا که در همان ابتدا غدد لنفی بطور وسیع برداشته نمی شوند، و پس از تعیین میزان درگیری این غدد، در مورد خارج کردن یا خارج نکردن سایر غدد لنفی تصمیم گیری می شود. بنابرین غدد لنفی بی جهت خارج نشده و عوارضی مانند تورم دست یا آسیب به اعضای و عروق ناحیه پیش نمی آید.
اهداف اصلی این اقدام عبارتند از:
۱. بررسی اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است یا نه
۲. کاهش خطر بازگشت سرطان
۳. کمک به تشخیص دقیق‌تر مرحله بیماری و برنامه‌ریزی مناسب‌تر برای درمان پس از جراحی
” اما ممکن است در برخی موارد، این اقدام ضروری نباشد، به ویژه اگر سرطان پستان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود و انتشار به غدد لنفاوی زیر بغل رخ نداده باشد. معمولاً تصمیم در مورد اینکه آیا باید غدد لنفاوی زیر بغل برداشته شوند یا خیر، توسط تیم درمانی پزشکی به اطلاعات بالینی و شرایط خاص هر بیمار بستگی دارد. “
تشخیص غده لنفی نگهبان
مشخص کردن غدد لنفی نگهبان به دو روش قابل انجام خواهد بود:
🎗 تزریق نوعی ماده رنگی در بافت پستان
در صورت استفاده از ماده ی رنگی، پس از باز کردن ناحیه ی زیربغل، غدد لنفی نگهبان رنگ آبی به خود می گیرد و بدین ترتیب برای جراح قابل تشخیص می‌شود. اگر از این روش استفاده شود تا روز بعد از جراحی ممکن است رنگ ادرار بیمار متمایل به آبی باشد که خودبخود برطرف خواهد شد و مشکل خاصی نیست.
🎗 تزریق نوعی ماده رادیواکتیو به میزان ناچیز در پستان
در این روش غدد لنفی نگهبان با دستگاه مخصوصی به نام گاما پروب شناسایی می شوند.
خارج کردن غدد لنفاوی زیر بغل
لنفادنکتومی یا همان خارج کردن غدد لنفاوی زیر بغل در دو روش اصلی ناحیه ای یا رادیکال قابل انجام است که در نوع ناحیه ای، برخی از غدد لنفاوی مجاور تومور برداشته می شوند. لنفادنکتومی رادیکال شامل خارج کردن همه یا اکثر غدد لنفاوی مجاور تومور است. تعیین روش لنفادنکتومی بر اساس موقعیت و نوع تومور صورت می گیرد.
-
نحوه آماده شدن برای خارج کردن غدد لنفاوی زیر بغل
یک روز پیش از برداشت غدد لنفاوی زیر بغل باید در بیمارستان بستری شد. به این وسیله پزشک می تواند با انجام آزمایش خون و رادیوگرافی قفسه سینه تا حدی از ایمن بودن روند عمل جراحی و بیوپسی اطمینان حاصل کند.
-
روند جراحی غدد لنفاوی زیر بغل
این جراحی اغلب تحت بیهوشی عمومی انجام شده و برای خارج کردن غدد لنفاوی و بافت مجاور پستان برشی 2 اینچی (5 سانتی متری) در نزدیکی پستان ایجاد می شود. پس از خارج کردن غدد و پیش از بستن زخم با بخیه یک لوله کوچک برای تخلیه ترشحات زخم قرار داده می شود. سپس یک کیسه برای جمع آوری به انتهای لوله متصل می شود.
مراقبت های بعد از عمل جراحی
زمان بهبودی و مراقبت های بعدی جراحی های لنفادنکتومی متفاوت بوده و به ویژگی های مختلف ازجمله شرایط فیزیولوژیک فرد و نوع جراحی وابسته است. در نهایت پزشک تعیین کننده مدت زمان انجام مراقبت های لازم مناسب پس از جراحی است که این مراقبت ها عبارتند از:
🎗 کاهش تورم
🎗 مراقبت از زخم
🎗 گزارش علائم یا عوارض جانبی به یک متخصص
🎗 مدیریت لوله و کیسه تخلیه
” همچنین در صورت کودک بودن بیمار، بسته به روش جراحی به ۵ تا ۷ روز بستری شدن در بیمارستان نیاز است. “
✅ مزایا و ❌عوارض خارج کردن غدد لنفاوی
خارج کردن غدد لنفاوی زیر بغل دارای مزیت های بسیاری از جمله بررسی روند پیشرفت سرطان است که این اطلاعات می تواند در تعیین برنامه درمانی موثر مورد استفاده قرار بگیرد.
مزایای خارج کردن غدد لنفاوی در جراحی سرطان پستان
خارج کردن غدد لنفاوی در جراحی سرطان پستان دارای مزایایی است که عبارتند از:
۱. بررسی دقیق‌تر گسترش سرطان
این اقدام به پزشکان کمک می‌کند تا با دقت‌تر اندازه‌گیری کنند که آیا سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته است یا نه؛ این اطلاعات می‌تواند برای تعیین مرحله بیماری و در نتیجه برنامه‌ریزی مناسب‌تر برای درمان بعدی مفید باشد.
۲. کاهش خطر بازگشت سرطان
حذف غدد لنفاوی آلوده که سلول‌های سرطانی را شامل می‌شود، می‌تواند خطر بازگشت سرطان را کاهش دهد.
۳. تصفیه بیشتر از بیماری
حذف غدد لنفاوی آلوده می‌تواند به عنوان یک مرحله از جراحی به شمار آید که باعث پاکسازی بیشتر از بافت‌های آلوده می‌شود.
۴. تشخیص دقیق‌تر مرحله بیماری
اطلاعات بیشتر از وضعیت غدد لنفاوی می‌تواند به پزشکان کمک کند تا با دقت‌تر برنامه‌ریزی کنند که درمان‌های پس از جراحی چگونه باشند و آیا نیاز به درمان‌های تکمیلی دیگری همچون شیمی درمانی یا رادیوتراپی داریم یا خیر.
” هرچند حذف غدد لنفاوی همراه با جراحی ممکن است برخی از عوارض مانند مشکلات لنفادما (پفیشن و تورم دائمی) را ایجاد کند، اما از طرف دیگر، این اقدام می‌تواند در برنامه‌ریزی درمانی و پیش‌بینی نتایج، مؤثرتر باشد. “
عوارض جانبی خارج کردن غدد لنفاوی در جراحی سرطان پستان
با وجود مزیت های بسیار، برداشتن غدد لنفاوی عوارض جانبی خاص خود را نیز به همراه دارد. برای نمونه، گاهی اوقات خارج کردن کامل غدد لنفاوی زیر بغل (رادیکال لنفادنکتومی) باعث ادم لنفاوی و ایجاد تورم در بازو ها می شود.
سایر عوارض احتمالی ناشی از خارج کردن غدد لنفاوی عبارتند از:
- لخته شدن خون
- عفونت ها
- تجمع مایعات در نزدیکی محل جراح
- آسیب عصبی در نزدیکی محل جراحی
- جای زخم (اسکار)
- مشکلات بهبود زخم
پیش از برداشتن غدد لنفاوی می توان در خصوص خطرات و عوارض جانبی آن با پزشک مشورت کرد.
پاسخ به سؤالات رایج در مورد جراحی پستان و غدد لنفاوی زیر بغل
خارج کردن غدد لنفاوی زیر بغل در سرطان پستان باعث ایجاد سوالات زیادی در ذهن افراد می شود. پزشک بهترین فرد برای پاسخ به این سوالات است:
۱) آیا لیزر زیر بغل برای رفع موهای زائد باعث عود بیماری می شود؟
پاسخ: خیر، استفاده از لیزر برای رفع موهای زائد زیر بغل به طور عمده با بروز یا عود بیماری سرطان پستان مرتبط نیست. در لیزر برای حذف موهای زائد از نوع توان پایین استفاده می‌شود و تأثیر مستقیم بر بروز یا عود سرطان پستان ندارد.
۲) آیا جراحی غدد لنفاوی زیر بغل ضروری است؟
پاسخ: در برخی موارد سرطانی، حذف غدد لنفاوی زیر بغل جزء بخشی از برنامه درمانی است تا میزان گسترش سرطان بررسی شود.
۳) آیا حذف غدد لنفاوی موجب عوارض جانبی می‌شود؟
پاسخ: بله، این جراحی ممکن است منجر به عوارضی مانند تورم دائمی یا مشکلات لنفادما شود.
۴) چقدر زمان لازم است تا از جراحی بهبود کامل حاصل شود؟
پاسخ: زمان بهبودی بستگی به نوع جراحی و وضعیت بالینی هر فرد دارد، اما معمولاً نیاز به مدتی برای بازیابی کامل و پس از جراحی دارد.
۵) آیا پس از جراحی نیاز به درمان‌های تکمیلی داریم؟
پاسخ: بله، در برخی موارد ممکن است پس از جراحی به درمان‌های تکمیلی نیاز باشد؛ این مسئله بستگی به نوع سرطان و مراحل درمان دارد.
۶) آیا حذف غدد لنفاوی زیر بغل باعث کاهش احساس حساسیت یا تحریک در ناحیه زیر بغل می‌شود؟
پاسخ: بله، اما این اثرات ممکن است متفاوت باشند و بر اساس جراحی و وضعیت هر فرد متفاوت باشند.
۷) آیا پس از جراحی می توان سینه بند (سوتین) پوشید؟
پاسخ: بله، پس از ترمیم زخم ها که حدود 10 روز طول می کشد کاملاً بلامانع است.
۸) آیا پس از جراحی می توان از انواعی از پروتز خارجی سینه که بر روی پوست قرار می گیرد، استفاده کرد؟
پاسخ: بله پس از ترمیم زخم ها قابل استفاده است.
۹) آیا پس از جراحی می توان از مام زیر بغل استفاده کرد؟
پاسخ: بله
جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.
بدون دیدگاه