روش های درمان سرطان روده و عوارض آن

سرطان روده بزرگ چهارمین سرطان شایع در کشور است که شیوع آن به دلیل تغذیه نامناسب، مصرف سیگار و سبک زندگی رو به افزایش است. رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) باعث ایجاد این بیماری می شود و ممکن است به سایر بافت‌های بدن حمله کند (متاستاز) یا در آنها تکثیر یابد.

سرطان روده‌ی بزرگ زمانی بروز می‌کند که درون روده‌ی بزرگ تومور رشد کند. آب موجود در غذاها و بخشی از آب آشامیدنی‌ مان در روده‌ی بزرگ بازجذب و موجب می‌شود که مدفوع از مایع به جامد تغییر حالت دهد. این بیماری سومین علت مرگ ناشی از سرطان در ایالات متحده‌ی آمریکا است؛ به‌همین‌دلیل، متخصصان توصیه می‌کنند که افراد مسن‌تر از پنجاه سال از‌نظر ابتلا به این نوع سرطان باید به‌طور منظم بررسی شوند. در این مقاله، به علائم، روش‌های درمان سرطان روده و جلوگیری از سرطان روده‌ی بزرگ اشاره خواهیم کرد.

به‌طور کلی، علائم و نشانه‌های سرطان روده‌ی بزرگ عبارت‌اند از:

• اسهال یا یبوست
• تغییر در عادات روده
• تغییر در غلظت مدفوع
• رقیق‌ بودن مدفوع
• وجود خون در مدفوع (که گاهی ممکن است مشاهده نشود)
• درد در ناحیه‌ی شکم
• گرفتگی شکم و نفخ
• احساس نیاز مکرر به دفع مدفوع
• ضعف و خستگی
• کاهش وزن بدون دلیل خاص
• سندرم روده‌ی تحریک ‌پذیر
• کم‌خونی ناشی از کمبود آهن

روش‌ های تشخیص بیماری سرطان روده

پزشک در ابتدا بدن فرد را کاملا معاینه می‌کند و از فرد درباره‌ ی تاریخچه‌ ی پزشکی و خانوادگی ‌اش سوال می‌کند. سپس از شیوه‌ های تشخیصی برای شناسایی و درجه ‌بندی سرطان استفاده می‌کند. برخی از این شیوه‌ها عبارتند از:

کولونوسکوپی

در این روش، پزشک لوله‌ی انعطاف‌پذیر بلند و مجهز به دوربین را وارد سمت راست روده می‌کند تا داخل روده‌ی بزرگ را بررسی کند. توجه کنید که فرد ممکن است مجبور باشد ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از انجام این روش، رژیم غذایی خاصی را دنبال کند. همچنین، روده‌ ی بزرگ برای آمادگی به پاک‌ سازی با ملین‌ های قوی نیاز دارد. در‌صورتی ‌که پزشک پولیپ را در روده‌ ی بزرگ پیدا کند، جراح پولیپ ‌ها را برمیدارد و فرد را برای انجام بیوپسی به آزمایشگاه ارجاع می‌دهد. در نمونه‌برداری، پزشک پولیپ ‌ها را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا سلول‌ های سرطانی یا پیش سرطانی را جست‌وجو کند.
روش مشابهی به‌نام سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر هم وجود دارد که به پزشک اجازه می‌دهد قسمت کوچکتری از ناحیه‌ی روده‌ی بزرگ را بررسی کند. این روش به آمادگی کمتری نیاز دارد. همچنین، اگر سیگموئیدوسکوپی پولیپ را نشان ندهد یا اگر در ناحیه‌ ای کوچک قرار گرفته باشد، ممکن است کولونوسکوپی کامل لازم نباشد.

باریم انما با کنتراست مضاعف

باریم انما نوعی تصویربرداری با اشعه ‌ی ایکس است که می‌تواند تغییرها یا ناهنجاری‌ ها را در روده‌ی بزرگ تشخیص دهد. توجه کنید چندین ساعت قبل از انجام عکس ‌برداری با باریم، فرد نباید چیزی بخورد. در این روش، پزشک محلول مایع حاوی عنصر باریم را از‌طریق رکتوم به روده‌ی بزرگ تزریق می‌کند. وی برای دستیابی به دقیقترین نتیجه، این کار را با پمپاژ هوا انجام می‌دهد تا روی لایه‌ی باریم صاف شود. سپس، رادیولوژیست اشعه‌ ی ایکس روده‌ی بزرگ را انجام می‌دهد. باریم در اشعه‌ ی ایکس سفید به ‌نظر می‌رسد و هرگونه تومور و پولیپ با رنگ تیره نمایش داده می‌شوند.

اگر نمونه ‌برداری وجود سرطان روده‌ی بزرگ را تأیید کند، پزشک ممکن است برای ارزیابی شیوع سرطان، رادیوگرافی قفسه‌ ی سینه یا سونوگرافی یا سی ‌تی اسکن از ریه‌ها و کبد و شکم را تجویز کند. پس از تشخیص، پزشک مرحله‌ ی سرطان را براساس اندازه و وسعت و گسترش تومور به غدد لنفاوی اطراف و اندام ‌های دیگر تعیین می‌کند. در‌حقیقت، مرحله ‌ی سرطان گزینه ‌های درمان را مشخص خواهد کرد.

روش‌های درمان سرطان روده‌ی بزرگ

درمان این بیماری به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد. پزشک هنگام تصمیم‌گیری درباره‌ی بهترین گزینه‌ی درمانی، سن و وضعیت کلی سلامت و دیگر ویژگی‌ های فرد را در نظر می گیرد. روش‌های رایج برای درمان سرطان روده‌ی بزرگ عبارت‌اند از:

جراحی
شیمی‌درمانی
پرتو‌درمانی

بهتر است بدانید هدف از درمان این بیماری نابودی سرطان و جلوگیری از شیوع و کاهش علائم آن است.

عمل جراحی سرطان روده

جراحی به ‌منظور برداشتن قسمتی یا تمام روده‌ی بزرگ انجام و به آن کولکتومی گفته می‌شود. در این روش، جراح بخشی از روده‌ی بزرگ دچار سرطان و بعضی از قسمت‌ های اطراف آن را برمی دارد. به‌عنوان مثال، جراح معمولا غدد لنفاوی اطراف ناحیه ‌ی سرطانی را برمی ‌دارد تا از پیشرفت سرطان جلوگیری کند. سپس بسته به میزان کولکتومی، قسمت سالم روده‌ی بزرگ را دوباره به ‌هم متصل یا استوما ایجاد می‌کند. استوما دهانه ‌ای در دیواره ی شکم است که ازطریق آن، ضایعات به داخل کیسه منتقل می‌شوند. به این نوع جراحی، کولوستومی گفته می‌شود. انواع دیگر جراحی سرطان روده‌ی بزرگ عبارتند از:

آندوسکوپی: جراح با استفاده از این روش ممکن است برخی از سرطان ‌های کوچک و موضعی را از بین ببرد. آنها لوله ‌ای نازک و انعطاف‌ پذیر را به نور و دوربین متصل می‌کنند تا بافت سرطانی را از بین ببرند.

جراحی لاپاراسکوپی: جراح چندین برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند. این روش ممکن است گزینه‌ ای برای از‌بین‌ بردن پولیپ‌ های بزرگتر باشد.

جراحی تسکینی: هدف از این نوع جراحی تسکین علائم در موارد سرطان ‌های درمان‌ نشدنی یا پیشرفته است. جراح تلاش می‌کند انسداد روده‌ ی بزرگ را برطرف و درد و خون ‌ریزی و دیگر علائم را مدیریت کند و از بین ببرد.

شیمی‌ درمانی سرطان روده

در شیمی‌ درمانی، پزشک داروهایی برای فرد تجویز میکند که در روند تقسیم سلولی تداخل دارند. آن‌ها با ایجاد اختلال در پروتئین یا DNA به سلول‌های سرطانی آسیب می‌زنند و آنها را از بین میبرند. متخصص درمان سرطان (آنکولوژیست) شیمی ‌درمانی را برای مواقعی توصیه می‌کند که سرطان پیشرفت کرده است. داروهایی که ممکن است برای سرطان روده‌ ی بزرگ استفاده شوند، بواسیزوماب (اَوستین)، سیتوکسیمب(اربیتوکس)و راموسیروماب (سیرامزا) را شامل می‌شوند.

نتیجه‌ ی یکی از مطالعه‌ ها نشان داده است که بیماران مبتلا به سرطان روده ‌ی بزرگ پیشرفته که شیمی ‌درمانی میکنند و سابقه‌ ی خانوادگی ابتلا به سرطان روده‌ ی بزرگ ندارند، احتمال پیشرفت سرطان و مرگ به‌ طور چشمگیری در آنها کمتر است.

عوارض شیمی‌ درمانی سرطان روده

داروهای شیمی ‌درمانی سلول ‌های با سرعت تکثیر بالا را مورد هدف قرار می دهند، علاوه بر سلول‌های سرطانی، بافت‌هایی نظیر سلول‌های خونی، بافت پوششی سیستم گوارشی و سلول‌ های فولیکول مو نیز که دارای سرعت تکثیر بالایی هستند، در هنگام شیمی درمانی تحت تاثیر داروها و عوارض آنها قرار می گیرند.

داروهای شیمی درمانی از کل بدن عبور می‌کند و در‌حقیقت، درمان به‌ صورت چرخه ‌ای انجام می‌شود. عوارض جانبی شایع شیمی‌ درمانی عبارت‌اند از:

• ریزش مو
• حالت تهوع
• خستگی
• استفراغ

در نظر داشته باشید که معمولا در درمان‌ های ترکیبی از چندین نوع شیمی‌ درمانی استفاده می ‌شود یا پزشک متخصص شیمی درمانی، شیمی ‌درمانی را با سایر روش ‌های درمانی ترکیب می‌کنند.

پرتودرمانی سرطان روده

پرتودرمانی سرطان روده با تمرکز پرتوهای ایکس با انرژی فراوان روی سلول‌ های سرطانی آنها را از بین میبرد. پزشکان ممکن است از پرتودرمانی خارجی برای از‌بین ‌بردن تومور استفاده کنند. توجه کنید که بعضی از فلزات همانند رادیوم پرتوهای گاما منتشر می‌کنند؛ البته تابش ممکن است از اشعه X با انرژی زیاد هم حاصل شود. پزشک ممکن است پرتودرمانی را به ‌عنوان درمانی مستقل برای کوچک‌کردن تومور یا تخریب سلول ‌های سرطانی در نظر بگیرد یا می‌ تواند این کار را در‌کنار سایر درمان‌ های سرطان انجام دهد. بهتر است بدانید پرتو‌درمانی اولویت پزشک برای درمان سرطان روده‌ ی بزرگ نیست؛ از‌ایتشخیص ن ‌رو، اگر بیماری در رکتوم( انتهای روده بزرگ) ایجاد شده باشد پزشک از آن استفاده می‌کند.

عوارض شیمی‌ درمانی سرطان روده

• تغییرات خفیف پوستی (شبیه به آفتاب ‌سوختگی یا برنزه ‌شدن)
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• خستگی
• کاهش اشتها
• کاهش وزن

بیشتر عوارض جانبی چند هفته پس از اتمام درمان برطرف می‌شود یا کاهش می‌یابد.

دیگر روش های درمان سرطان روده بزرگ

حرارت درمانی
سرما درمانی
پیوند سلول بنیادی
درمان های هدفمند
آواستین
گلیوک
هرسپتین

عوامل خطر سرطان روده

عوامل خطر احتمالی عبارتند از:
۱) سن بالاتر
۲) رژیم غذایی سرشار از پروتئین حیوانی، چربی های اشباع و پرکالری
۳) رژیم غذایی کم فیبر
۴) مصرف زیاد الکل
۵) داشتن سرطان پستان، سرطان تخمدان و سرطان رحم
۶) سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ
۷) داشتن کولیت اولسراتیو، بیماری کرون یا بیماری روده تحریک پذیر (IBD)
۸) اضافه وزن و چاقی شدید
۹) سیگار کشیدن بیش از اندازه
۱۰) عدم فعالیت بدنی
۱۱) وجود پولیپ در روده بزرگ یا راست روده

بیشتر سرطان های روده بزرگ در درون پولیپ ها (آدنوم) ایجاد می شوند. این موارد اغلب در داخل دیواره روده یافت می شوند. خوردن گوشت قرمز یا فرآوری شده ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد. افرادی که ژن مهارکننده تومور معروف به Sprouty2 دارند ممکن است در معرض خطر بیشتری از برخی سرطان های روده بزرگ باشند.

جهت مشاوره و درخواست نوبت دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص رادیوتراپی، انکولوژی و شیمی درمانی با شماره های ۶۶۱۲۶۰۴۴ – ۶۶۱۲۶۰۶۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.