دستگاه تولید مثل زنان شامل دو غده تولیدمثل است که به آن تخمدان گفته می‌شود. تخمدان‌ها که در دو طرف رحم قرار دارند هر کدام به اندازه یک بادام بوده و وظیفه‌ی تولید تخمک و همچنین تولید هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون را بر عهده دارند.
سرطان تخمدان چیست؟
هنگامی که سلول های غیرطبیعی در هر قسمتی از بدن شروع به رشد بیش از حد می‌کنند، سرطان ایجاد می شود. سرطان تخمدان هم رشد بی رویه سلول ها در تخمدان است. سرطان تخمدان اغلب در مراحل انتهایی و تا زمانی که در لگن و شکم گسترش یابد، تشخیص داده نمی شود. در مراحل انتهایی، درمان مشکل‌تر است. در حالی که در مراحل اولیه، که در آن بیماری به تخمدان‌ها محدود است، احتمال موفقیت در درمان بیش‌تر است. درمان سرطان تخمدان معمولا جراحی و شیمی درمانی توسط بهترین متخصص شیمی درمانی در تهران است.
انواع سرطان تخمدان
تخمدان ها از ۳ نوع سلول تشکیل می شوند که هر یک از آن ها می تواند به شکل متفاوتی از تومور تبدیل شود:
-
تومور اپیتلیال
این نوع تومورهای تهاجمی از سلول‌های پوشاننده سطح خارجی تخمدان شروع می‌شوند و بیشترین میزان سرطان تخمدان (حدود ۹۰ درصد) را به خود اختصاص می دهند.
-
تومور سلول زایا
از سلول های تولید کننده تخمک شروع خواهند شد و اغلب خوش خیم هستند.
-
تومورهای استرومایی
از سلول های ترشح کننده هورمون زنانه (استروژن و پروژسترون) تشکیل می شوند و محل اصلی شروع گسترش آن ها در سلول های بافت ساختاری تخمدان خواهد بود.
علائم سرطان تخمدان
این بیماری معمولا با گسترش در شکم و نواحی لگن شدت بیشتری پیدا می کند که در بسیاری از موارد به راحتی قابل تشخیص نیست. اصلی ترین نشانه های سرطان تخمدان عبارتند از:
- تکرر ادرار
- افزایش اندازه شکم
- درد لگن، شکم یا نفخ
- قاعدگی حتی پس از دوران یائسگی
- ترشحات واژن یا خونریزی غیرطبیعی
- تغییر در عملکرد روده مثل اسهال یا یبوست
- تغییر عادات غذایی همچون زود سیر شدن یا از دست دادن اشتها
در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا حتما با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
علت ابتلا به سرطان تخمدان
هنوز علت اصلی ایجاد این بیماری مشخص نیست. اما پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که تومور در تخمدان به‌دلیل جهش ژنتیکی در DNA سلول این ناحیه ایجاد می شود. این جهش باعث رشد سریع سلول ها و تکثیر غیر طبیعی تومور خواهد شد. متاسفانه سلول های سرطانی با قدرت زیاد باقی مانده و سلول های سالم از بین می روند. در این بین برخی فاکتورهای خطر وجود دارند که می‌توانند احتمال بروز سرطان تخمدان را افزایش دهند. عوامل موثر در ایجاد سرطان تخمدان عبارتند از:
- چاقی
- سابقه خانوادگی
- اندومتریوز
- افزایش سن (بین ۵۰ تا ۶۰ سالگی)
- شروع زود هنگام پریود و یائسگی قبل از ۴۰ سالگی
- سرطان پستان (پزشک برای زنان مبتلا به سرطان پستان در صورت داشتن ژن BRCA1 یا BRCA2 اقدام به برداشتن تخمدان می‌کند)
مراحل سرطان تخمدان
تومور تخمدان دارای چهار مرحله است که عبارتند از:
مرحله I
اولین مرحله این بیماری دارای ۳ بخش فرعی است. مرحله IA نشان‌دهنده بروز سرطان در یک تخمدان یا یک لوله فالوپ خواهد بود. در مرحله IB تومور هر دو تخمدان را درگیر کرده و مرحله IC خبر از گسترش بیماری در قسمت بیرونی تخمدان یا اطراف آن میدهد.
مرحله II
این مرحله دارای دو بخش IIA و IIB است. IIA به معنی پخش بیماری در رحم بوده و IIB نشان‌دهنده گسترش تومور در بخش مجاور لگن است.
مرحله III
در مرحله IIIA این فرآیند، بیماری از قسمت لگن به شکم یا درون غدد لنفاوی گسترش یافته است. اما مرحله IIIB به معنی بزرگ شدن تومور تا ۲ سانتی‌متر و خروج از قسمت لگن یا غدد لنفاوی خواهد بود. مرحله IIIC با اثرگذاری تومور بر اندام‌های دیگر همچون کبد یا طحال همراه است.
مرحله IV
شدیدترین مرحله سرطان تخمدان است که تومورهای سرطانی کاملا به سمت کبد و طحال تا نزدیکی ریه‌ها کشیده شده‌اند. در حادترین مرحله سلول‌های سرطانی به سمت غدد لنفاوی کشاله ران یا قفسه سینه متاستاز سرطان (گسترش) پیدا می‌کنند.
روش های تشخیص سرطان تخمدان
در حال حاضر برای غربالگری سرطان تخمدان آزمایش موفقی وجود ندارد. به‌همین دلیل تشخیص این بیماری در مراحل اولیه دشوار خواهد بود. اگر پزشک متخصص زنان و زایمان به وجود توده در تخمدان مشکوک شود، ابتدا در مورد علائم غیرطبیعی شما سوال می‌پرسد سپس با معاینه لگنی رشد غیرطبیعی یا بزرگ شدن اندام‌ها را مورد بررسی قرار میدهد و در مراحل بعد به متخصص انکولوژی در تهران ارجاع داده می شوید.
سایر آزمایشات مورد نیاز برای تایید تومور تخمدان عبارتند از:
- سونوگرافی لگن جهت ارزیابی گسترش بیماری در لگن
- MRI و CT اسکن جهت بررسی میزان متاستاز بیماری
- PET اسکن جهت ارزیابی دقیق تومور و متاستاز
- آزمایش خون جهت بررسی سطح CA-125 در خون
- لاپاراسکوپی جهت ارزیابی مرحله سرطان با ارسال دوربین کوچک از طریق برش ایجاد شده بر روی شکم
- بیوپسی جهت بررسی میکروسکوپی نمونه بافت
روش های پیشگیری از سرطان تخمدان
هنوز راه‌کار شناخته شده‌ای برای جلوگیری از این بیماری ارائه نشده است. اما رعایت برخی عوامل می تواند خطر ابتلا به تومور تخمدان را تا حد زیادی کاهش دهد. آنها شامل موارد زیر هستند:
- شیردهی
- ترک سیگار
- حفظ تناسب اندام
- بارداری و زایمان
- رعایت رژیم غذایی سالم
- مصرف قرص‌های ضدبارداری
- انجام معاینات منظم و صحبت در مورد علائم خود با دکتر زنان
- برخی جراحی‌ها مثل اوفورکتومی، هیسترکتومی و بستن لوله‌های فالوپ
“امید به زندگی در این بیماران به مرحله و نوع سرطان بستگی دارد. عوامل فردی مانند سن، سلامت کلی و دسترسی به درمان در طول عمر بیماران موثر است.“
درمان سرطان تخمدان
درمان این بیماری به نوع، مرحله و درجه سرطان و همچنین سلامت کلی فرد و سن او در بستگی دارد. رایج ترین راهکارهای درمان سرطان تخمدان به شرح زیر است:
۱) جراحی سرطان تخمدان
این روش بسته به میزان گسترش بیماری انتخاب می شود که معمولا شامل هیسترکتومی، برداشتن یک یا هر دو تخمدان و جراحی غدد لنفاوی آسیب‌دیده است. جراح به یکی از دو روش زیر عمل را انجام میدهد:
- لاپاراسکوپی (جراحی کم تهاجمی)
- لاپاراتومی (جراحی باز همراه با برش شکم)
۲) شیمی درمانی سرطان تخمدان
معمولا شیمی درمانی براساس تجویز پزشک متخصص رادیوانکولوژی در بهترین کلینیک شیمی درمانی در تهران به صورت داخل وریدی یا خوراکی انجام می‌شود. از این روش قبل یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند.
۳) درمان هدفمند سرطان تخمدان
در روش درمان هدفمند داروهای مخصوصی را برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی انتخاب می‌کنند. این نوع درمان برای تغییر نحوه رشد و تقسیم سلولی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۴) هورمون درمانی سرطان تخمدان
درمان هورمونی شامل دارویی برای مسدودسازی هورمون و و جلوگیری از رشد سرطان یا کُندتر شدن سرعت آن است.
۵) پرتودرمانی تومور تخمدان
در این روش به کمک اشعه ایکس سلول‌های سرطانی از بین می‌روند. معمولا برای درمان سرطان تخمدان پیشرفته مایع رادیواکتیو را به صفاق طبق تشخیص بهترین متخصص رادیوتراپی در تهران وارد می‌کنند.
۶) ایمونوتراپی (بیوتراپی) سرطان تخمدان
برای تقویت سیستم ایمنی به جهت دفاع از بدن در برابر سرطان از روش ایمونوتراپی استفاده می‌کنند. این راه‌کار نوعی واکسن درمانی است که با تزریق دارو تومور را پیدا کرده و آن را از بین می‌برند.
آیا درمان سرطان تخمدان در مراحل پیشرفته هم موثر است؟
جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.
بدون دیدگاه