سرطان مثانه

ادرار مایع حاصل از تصفیه خون توسط دو کلیه است که از طریق لوله ای به نام حالب به مثانه منتقل می شود. مثانه عضوی تو خالی در لگن و دارای دیواره های عضلانی قابل انعطاف است که به منظور ذخیره ادرار کشیده می شود .هنگام ادرار کردن، عضلات مثانه منقبض می شوند و ادرار از طریق لوله ای به نام پیشابراه (مجرای ادراری) از مثانه خارج می شود. در صورتی که سلول های دیواره مثانه بیشتر تقسیم شوند، می توانند توده های سرطانی (خوش خیم یا بدخیم) ایجاد کنند.

دیواره مثانه از چندین لایه سلول های مختلف تشکیل شده است. بیشتر سرطان های مثانه از لایه داخلی مثانه (سلول های انتقالی) شروع می شوند. با گذشت زمان و تهاجم سرطان به داخل، لایه های دیگر دیواره مثانه نیز درگیر می شوند و بدین ترتیب سرطان پیشرفته تر شده و درمان آن دشوارتر می شود. حتی ممکن است سلول های سرطانی به ساختار های مجاور یا غدد لنفاوی دور، استخوان ها، ریه ها یا کبد دست اندازی داشته باشند.

انواع سرطان مثانه

سه نوع سرطان مثانه وجود دارد:

۱) سرطان مثانه سلول انتقالی (TCC)

این نوع سرطان رایج ترین نوع سرطان مثانه است که از سلول های انتقالی در لایه داخلی مثانه شروع می شود. سلول های انتقالی سلول هایی هستند که هنگام کشیده شدن مثانه بدون آسیب دیدن تغییر شکل می دهند.

۲) سرطان مثانه سلول سنگفرشی (SCC)

سرطان سلول سنگفرشی یک سرطان نادر است. این بیماری پس از عفونت طولانی مدت یا تحریک مثانه در سلول های سنگفرشی نازک و مسطح مثانه تشکیل می شود.

۳) سرطان مثانه آدنوکارسینوم

آدنوکارسینوما نیز یک سرطان نادر است که در سلول های غده ای (غدد ترشح کننده مخاط) مثانه پس از تحریک طولانی مدت و التهاب مثانه تشکیل می شود.

سرطان های مثانه اغلب براساس میزان گسترش آنها به دیواره مثانه نیز تقسیم بندی می شوند:

• سرطان های غیرتهاجمی

فقط در لایه داخلی یعنی سلول های انتقالی است و به لایه های عمیق تر گسترش نیافته است.

• سرطان های مهاجم

به لایه های عمیق تری از دیواره مثانه تهاجم داشته و درمان آن دشوارتر است.

علائم سرطان مثانه چیست؟

مبتلایان به سرطان مثانه ممکن است در ادرار خود خون داشته باشند اما هنگام ادرار بدون درد باشند. تعدادی از علائم وجود دارد که ممکن است سرطان مثانه را نشان دهد. مانند:

• ادرار دردناک
• تکرر ادرار
• احساس فوریت در دفع ادرار
• بی اختیاری ادرار
• درد در ناحیه شکم
• درد در کمر

خستگی، کاهش وزن، حساسیت استخوان ها و …. می تواند بیماری پیشرفته تری را نشان دهند و باید توجه ویژه ای به این علائم داشت.

پیشگیری از سرطان مثانه

عوامل و رفتارهای زیر می تواند خطر ابتلا به سرطان مثانه را کاهش دهند:

• سیگار نکشیدن
• اجتناب از دود سیگار
• اجتناب از سایر مواد شیمیایی سرطان زا
• نوشیدن مقدار زیادی آب
• و…

ریسک فاکتورهای سرطان مثانه

علت دقیق سرطان مثانه ناشناخته است. با این حال مشاهده شده است مصرف سیگار خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می دهد .به طوری که مصرف سیگار باعث نیمی از سرطان های مثانه در مردان و زنان می باشد. همچنین برخی از عوامل می توانند خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند که عبارتنداز:

• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
• عفونت های مزمن مثانه
• مصرف کم مایعات
• مرد بودن
• مسن تر بودن (اکثر سرطان های مثانه در افراد بالای ۵۵ سال رخ می دهد)
• رژیم غذایی پرچرب
• سابقه خانوادگی سرطان مثانه
• سابقه شیمی درمانی با داروی به نام اندوکسان
• سابقه پرتودرمانی در ناحیه لگن

روش های تشخیصی سرطان مثانه

با استفاده از یک یا چند روش زیر سرطان مثانه تشخیص داده می شود:

• آنالیز ادرار
• معاینه داخلی: شامل فرو بردن انگشت توسط پزشک در واژن یا راست روده برای احساس و بررسی وجود توده هایی است که ممکن است رشد سرطانی را نشان دهند.
• سیستوسکوپی: در سیستوسکوپی پزشک با وارد کردن یک لوله باریک که یک دوربین کوچک روی آن قرار دارد، مجرای ادرار یا داخل مثانه بیمار را می بیند.
• بیوپسی: در این روش یک ابزار کوچک از طریق مجرای ادرار وارد مثانه شده و یک نمونه کوچک از بافت مثانه بیمار تهیه می شود تا از نظر سرطانی بودن مورد بررسی قرار گیرد.
• سی تی اسکن برای بررسی بیشتر مثانه

روش های درمان سرطان مثانه

انتخاب روش درمانی مناسب ،به نوع و مرحله سرطان مثانه، علائم و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.

۱‍) درمان مرحله صفر و مرحله ۱ سرطان مثانه

درمان سرطان مثانه در مرحله صفر سرطان مثانه از لایه داخلی مثانه گسترش نیافته است و در مرحله ۱ سرطان مثانه از لایه داخلی مثانه گسترش یافته است، اما به لایه عضله مثانه نرسیده است. درمان ممکن است شامل جراحی برای برداشتن تومور از مثانه، شیمی درمانی داخل مثانه یا ایمونوتراپی باشد.

۲) درمان مرحله ۲ و مرحله ۳ سرطان مثانه

درمان سرطان مثانه در مرحله ۲ سرطان مثانه به لایه عضله مثانه گسترش یافته است و در مرحله ۳ سرطان مثانه به بافتهای اطراف مثانه گسترش یافته است. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• برداشتن بخشی از مثانه به همراه شیمی درمانی
• سیستکتومی رادیکال (برداشتن کل مثانه) و جراحی برای ایجاد راهی جدید برای خروج ادرار از بدن متعاقب آن
• شیمی درمانی، رادیوتراپی یا ایمونوتراپی که می تواند برای کوچک کردن سایز تومور قبل از جراحی یا برای درمان سرطان در صورت عدم استفاده از جراحی مورد استفاده قرار گیرد.

۳) درمان مرحله ۴ سرطان مثانه

در مرحله ۴ سرطان مثانه به سایر مناطق بدن گسترش یافته است. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شیمی درمانی بدون جراحی برای تسکین علائم و افزایش طول عمر
• سیستکتومی رادیکال و برداشتن غدد لنفاوی اطراف و جراحی برای ایجاد راهی جدید برای خروج ادرار از بدن متعاقب آن
• شیمی درمانی، پرتودرمانی و ایمونوتراپی پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده یا تسکین علائم و افزایش عمر

نکته آخر

درمان سرطان مثانه به عوامل زیادی مانند اندازهی تومور، محل تومور و سلامت کلی فرد بستگی دارد .بنابرین تشخیص زود هنگام بیماری براساس چکاپ های ادواری به ویژه در افراد مستعد می تواند زمینه ساز درمان مناسب و آسان بیماری باشد.

جهت مشاوره آنلاین و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.