شیمی درمانی پستان چه زمانی انجام می شود و چرا؟

شیمی درمانی در درمان سرطان سینه از داروهایی برای هدف قرار دادن و تخریب سلول های سرطانی سینه استفاده می کند. این داروها معمولاً مستقیم از طریق سوزن سرنگ یا به صورت قرص وارد رگ می شوند. دریافت شیمی درمانی برای سرطان پستان ممکن است شانس بهبودی را افزایش دهد، خطر بازگشت سرطان را کاهش دهد و علائم سرطان را کاهش داده یا به افراد مبتلا به سرطان برای زندگی طولانی تر با کیفیت بهتر کمک کند.

شیمی درمانی برای سرطان سینه به طور مکرر در کنار روش های درمانی دیگر مانند جراحی، پرتودرمانی یا هورمون درمانی استفاده می شود.

شیمی درمانی در سرطان سینه ممکن است در موارد زیر انجام شود:

۱. شیمی درمانی به عنوان درمان اصلی سرطان پستان پیشرفته

اگر سرطان پستان به سایر قسمت های بدن سرایت کرده باشد و جراحی گزینه ای برای درمان نباشد، شیمی درمانی می تواند به عنوان درمان اصلی استفاده شود. هدف اصلی شیمی درمانی برای سرطان پیشرفته پستان، به طور کلی بهبود کیفیت و طول عمر است تا درمان بیماری.

۲. شیمی درمانی پس از جراحی در مراحل اولیه سرطان پستان

پس از جراحی برای برداشتن تومور از پستان، پزشک ممکن است شیمی درمانی را برای از بین بردن سلول های سرطانی شناسایی نشده و کاهش خطر عود مجدد سرطان توصیه نماید. این حالت به عنوان شیمی درمانی کمکی (Adjuvant Chemotherapy) شناخته می شود.

چنانچه بیمار در معرض خطر عود مجدد سرطان یا گسترش آن به سایر نقاط بدن (متاستاز کردن) باشد، ممکن است شیمی درمانی کمکی را به وی توصیه شود، حتی اگر هیچ شواهدی از سرطان پس از جراحی وجود نداشته باشد. اگر سلول های سرطانی در غدد لنفاوی نزدیک پستان همراه با تومور پیدا شوند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای متاستاز باشد.

۳. شیمی درمانی قبل از جراحی در مراحل اولیه سرطان پستان

شیمی درمانی گاهی قبل از جراحی (درمان نئوادجوانت) برای کوچک کردن تومورهای بزرگ انجام می شود و ممکن است:

• بهترین فرصت را برای برداشتن تومور به جراح بدهد.
• جراح را قادر سازد تنها تومور را بردارد، نه کل پستان را.
• میزان بیماری در غدد لنفاوی را کاهش دهد، بنابراین امکان جراحی غده لنفاوی کمتر تهاجمی فراهم می شود.
• احتمال بازگشت سرطان را کاهش دهد.
• ارزیابی پاسخ دهی تومور به درمان را امکان پذیر سازد که به روشن شدن پیش آگهی ها کمک می کند.

درمان نئوادجوانت اغلب برای سرطان التهابی پستان، سرطان پستان با HER2 مثبت، سرطان های پستان سه گانه منفی، تومورهای درجه بالا، سرطان هایی که به غدد لنفاوی گسترش یافته اند و تومورهای بزرگ تر استفاده می شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی در سرطان پستان

داروهای شیمی درمانی به سراسر بدن پخش می شوند. بنابرین شیمی درمانی می تواند با عوارض جانبی متعددی همراه باشد. عوارض جانبی به داروهای دریافتی و واکنش بدن نسبت به آنها بستگی دارد.

عوارض جانبی شیمی درمانی ممکن است در طول دوره درمان شدیدتر شوند. اغلب عوارض جانبی موقتی هستند و پس از پایان درمان فروکش می کنند. در برخی موارد، شیمی درمانی می تواند اثرات طولانی مدت یا دائمی داشته باشد.

• عوارض جانبی کوتاه مدت

در روند مورد هدف قرار دادن سلول های سرطانی که رشد سریعی دارند، داروهای شیمی درمانی می توانند به سلول های سالم که در حال رشد سریع هستند نیز آسیب برسانند، مانند سلول های فولیکول های مو، مغز استخوان و دستگاه گوارش. همچنین برخی داروهای شیمی درمانی می توانند بر عصب دست و پا تأثیر بگذارند و منجر به بی حسی، درد، سوزن سوزن شدن، حساسیت به سرما و گرما یا ضعف اندام ها شوند. بنابرین عوارض جانبی کوتاه مدت شیمی درمانی عبارتند از:

• ریزش مو
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• تهوع و استفراغ
• یبوست و اسهال
• زخم های دهان
• تغییرات پوست و ناخن
• افزایش خطر ابتلا به عفونت
• آسیب عصبی
• مشکلاتی در عملکرد شناختی که حافظه و تمرکز را تحت تأثیر قرار می دهد.

• عوارض جانبی بلند مدت

برخی از داروهای شیمی درمانی برای سرطان پستان ممکن است عوارض جانبی طولانی مدت به دنبال داشته باشند، از جمله:

• ناباروری: برخی از داروهای ضد سرطان به تخمدان ها آسیب می رسانند که ممکن است علائم یائسگی مانند گرگرفتگی یا خشکی واژن را ایجاد کند. دوره های قاعدگی ممکن است نامنظم شده یا متوقف شوند.
• پوکی استخوان: زنانی که به دلیل شیمی درمانی، یائسگی زودرس را تجربه می کنند، بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند. به طور کلی توصیه می شود این زنان آزمایش های دوره ای تراکم استخوان را انجام دهند و درمان های لازم برای جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان را پیش گیرند.

مزایای شیمی درمانی سرطان پستان

شیمی درمانی برای سرطان پستان ممکن است برای همه افراد موثر نباشد. عواملی که معمولاً در نظر گرفته می شوند، شامل موارد زیر می باشند:

• اندازه و درجه تومور
• وضعیت غده لنفاوی
• مشخصات ژنتیکی
• سن
• وضعیت هورمونی
• وضعیت HER2

پی گیری نتیجه شیمی درمانی برای سرطان پستان

پس از اتمام شیمی درمانی، پزشک برای ویزیت و معاینات بعدی بیمار برنامه ریزی می نماید. معمولاً هر ۴ تا ۶ ماه یک بار و سپس با فاصله زمانی طولانی تر در دوره ای که بیمار عاری از سلول های سرطانی است. علت این معاینات، کنترل عوارض جانبی طولانی مدت و بررسی عود سرطان پستان است.

در این دوران لیستی از سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید، تهیه کنید. بهترین متخصص شیمی درمانی در تهران معاینه جسمی از جمله معاینه پستان را انجام داده و از شما در مورد علائم جدیدی که تجربه می کنید، سوال می پرسد.

برای پیگیری وضعیت خود بهتر است سالانه ماموگرافی کنید. سایر آزمایش ها مانند آزمایش نشانگر تومور، آزمایش عملکرد کبد، PET اسکن، سی تی اسکن، اسکن استخوان می باشد که می تواند در این دوران به کسب اطمینان از بهبودی و عدم عود بیماری کمک کند. آزمایش های تصویربرداری اضافی معمولاً فقط در موارد مشکوک به عود یا وجود علائم جدید مورد نیاز است.

جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.