قبل از شرح روش های مختلف درمان سرطان به وسیله رادیوتراپی SRS ،SBRT و VMAT ابتدا توضیح مختصری درخصوص روش رادیوتراپی، لزوم انجام آن و مزایا، عوارض و خطرات آن خواهیم پرداخت.
رادیوتراپی چیست؟
درمان سرطان با سه روش جراحی، رادیوتراپی و درمان های سیستمیک با داروهای تزریقی یا خوراکی شامل شیمی درمانی، هورمون درمانی، ایمنوتراپی و تارگت تراپی است. رادیوتراپی، نوعی درمان سرطان است که در آن، سلول های سرطانی با استفاده از امواج پر انرژی نابود می شوند. در رادیوتراپی عمدتا از اشعه ایکس استفاده می‌شود، اما الکترون و یا دیگر انواع انرژی نیز می‌توانند مورد استفاده قرار می گیرند.
لزوم انجام رادیوتراپی
بیش از نیمی از بیماران مبتلا به سرطان، به عنوان بخشی از درمانشان تحت درمان با رادیوتراپی قرار می گیرند. از رادیوتراپی در درمان تقریبا هر نوع سرطانی می‌توان استفاده کرد. رادیوتراپی برای درمان برخی تومورهای غیر سرطانی و خوش خیم نیز مفید می باشد.
خطرات رادیوتراپی
عوارض و خطرات رادیوتراپی به ناحیه ای از بدن که در معرض اشعه قرار می گیرد و همچنین میزان اشعه مورد استفاده، بستگی دارد. ممکن است بیمار هیچگونه عوارضی را تجربه نکند یا ممکن است عوارض متعدد باشد. بیشتر عوارض موقتی هستند، می توانند کنترل شوند و مدتی بعد از پایان درمان برطرف می شوند.
نتایج رادیوتراپی
بعد از اتمام رادیوتراپی، ممکن است پزشک اسکن های دوره ای بگیرد تا پاسخ سرطان به رادیوتراپی را بررسی کند.
در برخی موارد، سرطان فورا به درمان پاسخ می دهد. در دیگر موارد، ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا سرطان به درمان پاسخ بدهد.
جدیدترین روش های رادیوتراپی و پرتودرمانی
به طور کلی، روش‌های SRS، SBRT و VMAT درمانی بسیار دقیق و کارآمد برای بیماری‌هایی مانند سرطان هستند. این روش‌ها برای کاهش ضرر به بافت‌های سالم بدن، تحویل پرتو بسیار دقیق و با انرژی بالا به منطقه بیماری را انجام می‌دهند.
-
رادیوتراپی SRS چیست؟
رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS) جدیدترین روش پرتودرمانی (رادیوتراپی) است و بیشتر در درمان تومورهای مغزی توسط رادیوتراپی استفاده می‌شود. در این روش، دقت بالایی به کار می رود تا بافت های سالم مغز از آسیب دیدگی در اثر پرتوهای پرانرژی جلوگیری شود. در صورتی که تومور در موقعیت قابل دسترس قرار داشته باشد، SRS می‌تواند به جای جراحی استفاده شود.
روش کار و دستگاه های مورد استفاده در این روش
به طور دقیق تر رادیوتراپی استریوتاکتیک یا SRS یکی از روش های پیشرفته در درمان سرطان است که از تابش پرتوهای بسیار دقیق و متمرکز برای نابودی سلول های سرطانی استفاده می کند. برخلاف نام آن، این روش جراحی نیست و بجای برش و برداشت تومور، با استفاده از دستگاه‌هایی مانند گامانایف، سایبرنایف، یا شتاب دهنده های خطی پرتوهای پرانرژی را مستقیماً به ناحیه مورد نظر ارسال می‌کند. این پرتوها باعث تخریب DNA سلول های سرطانی می‌شوند و از رشد و تقسیم آنها جلوگیری می‌کنند. SRS معمولاً برای درمان تومورهای کوچک و مشخص در مغز، ستون فقرات، یا بعضی بخش‌های دیگر بدن استفاده می‌شود.
مزیت اصلی SRS دقت بالا و آسیب حداقلی به بافت‌های سالم اطراف تومور است. این روش معمولاً در یک یا چند جلسه کوتاه انجام می‌شود و نیازی به بستری طولانی مدت ندارد. علاوه بر درمان تومورها، SRS می تواند برای درمان ناهنجاری های عروقی و اختلالات عملکردی مغز نیز به کار رود. اثرات جانبی این روش معمولاً کم است و تنها شامل خستگی، تورم یا التهاب موقتی در ناحیه درمان می‌شود. رادیوتراپی SRS برای بیمارانی که کاندیدای جراحی نیستند یا ترجیح می‌دهند درمان غیرتهاجمی داشته باشند، طبق نظر بهترین متخصص انکولوژی در تهران، یک گزینه مؤثر و ایمن محسوب می‌شود.
مراحل آماده سازی قبل از رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS) چیست؟
رادیوسرجری بیشتر برای بیماران سرپایی انجام می‌شود. با این حال، شما باید با درنظر گرفتن هر احتمالی و درنظر گرفتن اینکه ممکن است بعد از عمل نیاز به استراحت داشته باشید، از این روش استفاده کنید. شما باید از قبل با پزشک خود تصمیم بگیرید که آیا همراه خود کسی را خواهید داشت یا خیر. از قبل با پزشک خود صحبت کنید که آیا داروهای خود را در روز عمل مصرف خواهید کرد یا خیر. علاوه بر این، باید از قبل در مورد موقعیت‌های مهم و خاص که در ادامه ذکر شده است با پزشک خود مشورت کنید:
- اگر بیماری دیابت دارید: بسته به سطح دیابت شما، داروهایی که استفاده می کنید مصرف می شوند یا خیر و در صورت وجود انسولین استفاده می‌شود یا خیر.
- این که آیا به ماده حاجب که باید به صورت داخل وریدی تجویز شود حساسیت دارید یا خیر.
- اگر کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای بسته) دارید چه باید کرد!
عوارض رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS)
از جمله عوارض جانبی که ممکن است به دلیل پرتوهای داده شده در رادیوسرجری رخ دهد، بسیار کمتر از رادیوتراپی معمولی است که این عوارض ممکن است مشکلاتی به دلیل آسیب ناشی از تابش به سلول های سالم در ناحیه درمان به وجود بیاورد. مدت و شدت عوارض جانبی احتمالی بسته به نوع اشعه دریافتی، دوز و ناحیه بدن تحت درمان متفاوت است.
حتماً باید هر گونه عوارض جانبی را که تجربه می کنید به پزشک خود گزارش دهید. یک عارضه جانبی شایع اولیه پرتودرمانی معمولی ممکن است شامل خستگی، ضعف و مشکلات پوستی باشد. پوست اطراف ناحیه درمان حساس‌تر است. قرمزی و یا سوزش ممکن است در این ناحیه رخ دهد. در برخی موارد، تورم نیز ممکن است مشاهده شود. علاوه بر این، خشکی، خارش، پوسته پوسته شدن و تاول روی پوست نیز ممکن است رخ دهد، اما در درمان رادیوتراپی استریوتاکتیک معمولا این عوارض رخ نمی دهند.
-
رادیوتراپی SBRT چیست؟
SBRT نیز یکی از جدیدترین روش های پرتودرمانی است که برای درمان تومورهای بدخیم در مناطق دیگر از بدن مانند ریه، کبد و کلیه استفاده می‌شود. در این روش، تعداد دفعات تحویل پرتودرمانی کاهش می‌یابد و به همین دلیل پاسخ درمانی بالاتری در کمترین زمان ممکن بدست می‌آید. SBRT به عنوان یک روش پرتودرمانی در درمان تومورهای بدخیم بیشترین کاربرد را دارد. در این روش، پرتوهای پرانرژی با دقت بالا به منطقه بیماری تابانده می‌شوند و منجر به نابودی سلول‌های سرطانی در منطقه تحت درمان می‌شود.
به طور دقیق تر رادیوتراپی استریوتاکتیک بدنی (Stereotactic Body Radiation Therapy یا SBRT) یک روش پیشرفته در درمان سرطان است که با استفاده از پرتوهای بسیار دقیق و متمرکز، سلول های سرطانی را در مناطق مختلف بدن هدف قرار می‌دهد. برخلاف روش‌های معمول رادیوتراپی که نیاز به تعداد جلسات زیادی دارند، روش SBRT معمولاً در ۱ تا ۵ جلسه انجام می‌شود. پرتوها با دقت بالا به تومور هدایت می‌شوند، درحالی که آسیب به بافت‌های سالم اطراف به حداقل می‌رسد.
مزایای روش رادیوتراپی SBRT
یکی از مزایای برجسته SBRT، توانایی آن در ارائه دوزهای بالاتر تابش در هر جلسه است که می تواند درمان را مؤثرتر و کوتاه تر کند. این روش به ویژه برای بیماران با تومورهای غیرقابل جراحی یا بیمارانی که به دلایل سلامتی نمی توانند جراحی کنند، مفید است. عوارض جانبی SBRT معمولاً خفیف و موقتی است و ممکن است شامل خستگی، التهاب موضعی یا دردموقت در ناحیه درمان باشد. دقت بالا و تأثیر سریع این روش، SBRT را به یکی از روش‌های نوین و کارآمد در درمان سرطان های مختلف تبدیل کرده است.
-
رادیوتراپی VMAT چیست؟
VMAT نیز یک روش جدید پرتودرمانی پیشرفته است که به دلیل دقت بالا و توانایی تابش پرتو بسیار بالا به منطقه بیماری، در درمان تومورهای بدخیم مانند سرطان ریه، پروستات و سینه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، پرتوهای پرانرژی به صورت گردشی به منطقه بیماری تابانده می‌شوند و در نتیجه، نیاز به تحریک مکرر بیمار برای تحویل پرتو کاهش می‌یابد. این روش پرتودرمانی باتوجه به دقت بالایی که در تحویل پرتو دارد، منجر به کاهش ضرر به بافت‌های سالم بدن می‌شود.
عوارض رادیوتراپی VMAT
- خستگی
- تحریک و قرمزی پوست
- ریزش مو در ناحیه درمان
- کاهش اشتها
- التهاب و تورم موضعی
- تغییرات موقتی در عملکرد اندام‌های نزدیک ناحیه درمان
- اختلالات گوارشی (در صورت درمان نواحی شکمی)
- سرفه یا تنگی نفس (در صورت درمان قفسه سینه)
- خشکی دهان یا مشکلات بلع (در صورت درمان نواحی سر و گردن)
جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.
بدون دیدگاه