مکمل های غذایی در دوران درمان سرطان
در مسیر مبارزه با سرطان، طبیعی است که شما به عنوان بیمار یا مراقب، بخواهید از هر ابزار ممکنی برای تقویت بدن، کاهش عوارض جانبی و بهبود نتایج درمان استفاده کنید. در این میان، دنیای رنگارنگ مکمل های غذایی (از ویتامین ها و مواد معدنی گرفته تا عصاره های گیاهی و ترکیبات خاص) اغلب به عنوان یک راه حل امیدوارکننده معرفی می شود. تبلیغات و توصیه های اطرافیان ممکن است شما را به سمت مصرف این محصولات سوق دهد با این امید که بتوانند “سیستم ایمنی را تقویت کنند” یا “اثرات شیمی درمانی را کاهش دهند”.
اما دنیای مکمل ها بسیار پیچیده تر از آن چیزی است که به نظر می رسد و میتواند مانند یک شمشیر دولبه عمل کند! همانطور که برخی ترکیبات ممکن است مفید باشند، برخی دیگر میتوانند خطرناک بوده و حتی با درمان اصلی شما تداخل ایجاد کنند.
قبل از هر چیز، یک قانون طلایی و غیرقابل مذاکره وجود دارد که باید آن را در تمام طول این مقاله و مسیر درمان خود به خاطر بسپارید:
هرگز، تحت هیچ شرایطی، بدون مشورت مستقیم و کسب اجازه از پزشک متخصص انکولوژی در تهران و پزشک متخصص خود (پزشک معالج، متخصص تغذیه یا داروساز بالینی) هیچ مکملی را شروع، قطع یا تغییر ندهید! این مقاله قرار نیست برای شما مکملی را تجویز کند، بلکه هدف آن ارائه یک دیدگاه علمی و متعادل است تا شما بتوانید گفتگوی آگاهانه تر و موثرتری با تیم درمانی خود داشته باشید.
چرا احتیاط، حرف اول و آخر را می زند؟ خطرات پنهان مکمل ها!!
بسیاری از بیماران تصور می کنند که چون مکمل ها “طبیعی” هستند، پس حتما بیخطر نیز می باشند. این یکی از بزرگترین و خطرناک ترین باورهای غلط است.
در دوران درمان سرطان، بدن شما در شرایط بسیار حساسی قرار دارد و هر ماده ای که وارد آن می شود، می تواند تاثیرات پیش بینی نشده ای داشته باشد. مهم ترین این خطرات عبارتند از:
-
تداخل با اثربخشی درمان اصلی
این جدی ترین خطر است! بسیاری از روش های درمانی مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی توسط بهترین متخصص رادیوتراپی در تهران با ایجاد استرس اکسیداتیو، سلول های سرطانی را از بین می برند.
مصرف دوزهای بالای مکمل های آنتی اکسیدانی (مانند ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن و سلنیوم) ممکن است از سلول های سرطانی در برابر این استرس محافظت کرده و در نتیجه، اثربخشی درمان شما را کاهش دهد. در واقع، با نیت خوب، ممکن است ناخواسته به سلول های دشمن بدنتان کمک کنید!
-
تداخل با متابولیسم داروها
برخی مکمل های گیاهی مانند St. John’s Wort (علف چای) می توانند آنزیم های کبدی را فعال کنند که مسئول تجزیه داروهای شیمی درمانی هستند. این امر باعث می شود دارو سریع تر از بدن دفع شده و به غلظت درمانی موثر خود نرسد.
-
افزایش عوارض جانبی
برخی مکمل ها می توانند عوارض جانبی درمان را تشدید کنند. برای مثال: مکمل هایی که خاصیت رقیق کنندگی خون را دارند (مانند دوز بالای ویتامین E، امگا۳، جینکوبیلوبا) می توانند در بیمارانی که به دلیل شیمی درمانی دچار افت پلاکت خون هستند، خطر خونریزی را به شدت افزایش دهند. بیشتر بخوانیم: درمان ترومبوسیتوپنی کمبود پلاکت خون در دوره شیمی درمانی سرطان
-
فقدان استاندارد و کنترل کیفیت
صنعت مکمل سازی برخلاف صنعت داروسازی، نظارت و قوانین سخت گیرانه ای ندارد. این یعنی ممکن است محصولی که خریداری می کنید، حاوی مقادیر متفاوتی از ماده موثره نسبت به آنچه روی برچسب نوشته شده باشد یا حتی به ترکیبات مضری مانند فلزات سنگین آلوده باشد! پس حتما باید تحت نظر پزشک متخصص مصرف شوند.
کدام مکمل ها ممکن است (فقط تحت نظر پزشک) مفید باشند؟
با وجود تمام نکات احتیاطی، در برخی شرایط خاص و فقط پس از ارزیابی دقیق توسط تیم درمانی، ممکن است برخی مکمل ها برای مدیریت کمبودهای تغذیه ای یا عوارض جانبی خاص، تجویز شوند.
۱. ویتامین D
کمبود ویتامین D در جامعه بسیار شایع است و بیماران سرطانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. این ویتامین برای سلامت استخوان ها ضروری است، به ویژه برای بیمارانی که تحت هورمون درمانی (برای سرطان پستان یا پروستات) هستند و در معرض پوکی استخوان قرار دارند. پزشک شما قبل از جلسات شیمی درمانی در بهترین کلینیک شیمی درمانی در تهران، ممکن است سطح ویتامین D خونتان را اندازه گیری کرده و در صورت کمبود، دوز مشخصی را برایتان تجویز کند.
۲. آهن، ویتامین B12 و فولات
شیمی درمانی می تواند باعث نوعی کم خونی (آنمی) شود. اگر آزمایش خون شما نشان دهنده کمبود این مواد مغذی به عنوان علت کم خونی باشد، پزشک ممکن است مصرف مکمل آن ها را توصیه کند. مصرف خودسرانه آهن بدون تشخیص کمبود، می تواند مضر باشد.
۳. کلسیم
کلسیم معمولا همراه با ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان ها، به خصوص در بیماران مسن تر یا کسانی که در معرض خطر پوکی استخوان هستند، توصیه می شود.
۴. اسیدهای چرب امگا-۳
این چربی های سالم که در روغن ماهی یافت می شوند، خواص ضدالتهابی قوی دارند. تحقیقاتی در مورد نقش آن ها در کمک به حفظ توده عضلانی و مبارزه با سندروم کاشکسی Cachexia (تحلیل شدید عضلات و چربی) در بیماران سرطانی در حال انجام است. با این حال، به دلیل تأثیر بر انعقاد خون، مصرف آن باید حتما با اجازه پزشک متخصص انکولوژی باشد.
۵. زنجبیل
شواهد معتبری وجود دارد که نشان می دهد زنجبیل می تواند به کنترل تهوع ناشی از شیمی درمانی کمک کند. مصرف آن به صورت دمنوش یا کپسول های استانداردشده (با دوز مشخص که پزشک تعیین می کند) ممکن است مفید باشد.
۶. پروبیوتیک ها
این “باکتری های خوب” ممکن است به تنظیم عملکرد روده و مدیریت اسهال ناشی از درمان کمک کنند. اما در بیمارانی که سیستم ایمنی آن ها به شدت ضعیف شده است (نوتروپنی شدید)، مصرف پروبیوتیک ها می تواند خطر عفونت خونی را به همراه داشته باشد و باید با احتیاط فراوان و تنها با تایید قطعی پزشک مصرف شود.
رویکرد هوشمندانه: «اول غذا، نه قرص»
بهترین، ایمن ترین و موثرترین راه برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن، یک رژیم غذایی مخصوص افراد سرطانی که متعادل و متنوع هم باشد است. مواد مغذی موجود در غذاهای کامل (Whole Foods) در یک ماتریکس پیچیده و هماهنگ با یکدیگر قرار دارند که بدن به بهترین شکل می تواند از آن ها استفاده کند؛ اثری که هرگز با مصرف یک قرص ویتامین و مکمل قابل جبران نیست.
- به جای قرص های آنتی اکسیدان، از میوه ها و سبزیجات رنگارنگ استفاده کنید.
- به جای مکمل کلسیم، به سراغ لبنیات، سبزیجات برگ سبز تیره و غذاهای غنی شده بروید.
- به جای کپسول روغن ماهی مانند امگا۳، ماهی های چرب مانند سالمون را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
غذا نه تنها مواد مغذی، بلکه فیبر، آب و انرژی مورد نیاز بدن شما را نیز تامین می کند. مکمل ها هرگز نباید جایگزین یک رژیم غذایی سالم شوند، بلکه در بهترین حالت، همانطور که از نامشان پیداست، “مکمل و تکمیل کننده” کمبودهای تایید شده هستند.
سخن پزشک متخصص انکولوژی
دنیای مکمل ها وسوسه انگیز است، اما مسیر درمان سرطان، زمان آزمون و خطا نیست! هر تصمیمی باید بر پایه شواهد علمی و با در نظر گرفتن شرایط منحصربه فرد شما گرفته شود. بهترین استراتژی، صداقت و شفافیت کامل با تیم درمانی است.
قبل از خرید یا مصرف هرگونه ویتامین، مکمل گیاهی، دمنوش خاص یا داروی بدون نسخه، لیستی از آن ها تهیه کرده و در جلسه ویزیت بعدی، حتما با پزشک انکولوژیست خود در میان بگذارید. ما اینجا هستیم تا با بررسی دقیق شرایط شما، به شما کمک کنیم بهترین و ایمن ترین تصمیم ها را برای سلامتی خود بگیرید.
“ جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید “
بدون دیدگاه