سرطان چشم

چشم مانند تمام اعضای بدن متشکل از سلول هایی است که اگر به صورت نامنظم تکثیر یابند تومور ایجاد می کنند. تومور های چشمی مانند بقیه تومور ها می توانند بدخیم (سرطانی) یا خوشخیم (غیر سرطانی) باشند. شایعترین نوع تومور چشم، تومورهای ثانویه یا متاستاتیک هستند که از سایر قسمت های بدن به ویژه پستان، ریه، روده یا پروستات منتشر شده اند. دو نوع تومور اولیه با منشا سلول های خود چشم به وجود می آیند و به عنوان رتینوبلاستوما در کودکان و ملانوم در بزرگسالان شناخته می شوند.

عوامل خطر در سرطان چشم

برخی از عوامل خطر سرطان چشم عبارتند از:

• سن: با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان چشم بالا می رود.
• نژاد: افراد سفید پوست نسبت به رنگین پوستان خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان چشم دارند.
• رنگ چشم: خطر ابتلا به ملانوم در افراد دارای چشم های رنگ روشن مانند آبی یا سبز، بیشتر است.
• خال یا کک و مک در ناحیه چشم: انواع خال یا کک و مک روی پوست یا چشم نیز منجر به افزایش خطر سرطان چشم می شود.
• سابقه خانوادگی: وجود یک شخص دارای سرطان چشم در خانواده باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان چشم در سایر اعضا خانواده می شود.
• برخی شرایط ارثی: برخی بیماری ها مانند سندرم خال دیسپلاستیک، ملانوسیتوز اکولودرم و سندرم سرطان 1BAP خطر ابتلا به سرطان چشم را افزایش می دهد.

انواع سرطان چشم

انواع مختلفی از سرطان های چشم وجود دارد .متداول ترین آن ها عبارتند از:

• ملانوم داخل چشم (ملانوم اووئال) ”uveal melanoma“

این نوع از بیماری، شایع ترین نوع سرطان اولیه چشم است که غالباً در قسمت مشیمیه (دومین لایه چشم که بین صلبیه و شبکیه قرار دارد) و جسم مژگانی (قسمت پر عروق مشیمیه) ایجاد می شود.

• لنفوم داخل چشم ”Intraocular lymphoma“

نوعی لنفوم بسیار نادر است که در ناحیه چشم ایجاد می شود.

• تومورهای ملتحمه ”Conjunctival tumors“

تومور هایی هستند که روی سطح چشم رشد می کنند. این تومورها شامل سرطان سنگفرشی، ملانوم و لنفوم هستند.

• رتینوبلاستوما ”Retinoblastoma“

این بیماری شایع ترین نوع سرطان چشم در کودکان است و در بزرگسالان بسیار نادر است.

علائم سرطان چشم

سرطان چشم میتواند باعث کاهش دید یا تغییر در چگونگی مشاهده شود .همچنین دیدن چیزی در حال عبور از میدان بینایی میتواند نشانه سرطان باشد، اما این موضوع در پیری و به علت افزایش سن رایج بوده و طبیعی است. به طور کلی علائم سرطان چشم شامل موارد زیر است:

• تاری دید جدید
• از دست دادن بینایی، به صورت جزئی یا کلی
• دیدن نقاط شناور (متحرک)
• چشمک زدن به نور
• نقاط تاریک یا سایه در میدان بینایی
• دیدن یک لکه تاریک در عنبیه یا قسمت دیگری از چشم
• حساسیت به نور
• تودهای روی پلک یا قسمت دیگر چشم
• تغییر شکل مردمک
• برآمدگی در چشم
• قرمزی یا تورم در چشم
• تغییر در نحوه حرکت چشم
• درد در اطراف یا کناره چشم

از آن جا که سرطان چشم یک بیماری نادر است، در صورت مشاهده یکی از این علائم، احتمالاً علائم ناشی از چیز دیگری است. با این وجود اگر بیش از دو هفته علائم ادامه داشته باشد باید به پزشک مراجعه شود.

تشخیص تومور چشم

تومور های چشم علاوه بر اختلال در میدان بینایی، می توانند به عصب بینایی، مغز و بقیه نقاط بدن نیز سرایت کنند. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع آن اهمیت فوق العاده ای دارد و در صورتی که تومور دیر تشخیص داده شود منجر به تخلیه چشم می شود. برای تشخیص تومورهای چشمی علاوه بر معاینه متخصص چشم برخی از آزمایشات ممکن است لازم باشد که به شرح زیر است:

🎗 سونوگرافی

در این آزمایش، دستگاه سونوگرافی در مقابل پلک یا کره چشم قرار گرفته و امواج صوتی ایجاد شده را به داخل چشم هدایت می کند. بازتاب حاصل از امواج صوتی از بافت های داخلی توسط دستگاه دریافت شده و جهت بررسی های ساختاری و آناتومیکی به صورت تصویری روی صفحه کامپیوتر ساخته می شوند.

🎗 آنژیوگرافی

در آنژیوگرافی رنگ مخصوصی (ماده فلوئورسنت به عنوان کنتراست) به صورت داخل وریدی تزریق می شود و در گردش خون قرار می گیرد. سپس با استفاده از نور خاصی که باعث درخشندگی رنگ می شود، عکس هایی از ساختار های پشت چشم گرفته می شود و رگ های خونی داخل چشم قابل مشاهده می باشد.

🎗 سی تی اسکن

در سی تی اسکن که می توان میزان گسترش تومور را بررسی کرد، از اشعه ایکس برای تهیه تصاویر دقیق از قسمت داخلی بدن بیمار استفاده می شود .

🎗 ام آر آی

این نوع اسکن برای بررسی تومور های چشم بسیار مناسب است و ممکن است برای دیدن گسترش سرطان مورد استفاده قرار گیرد. در ام آر آی به جای اشعه ایکس از امواج رادیویی و آهن رباهای قوی برای تهیه تصاویر دقیق استفاده می شود.

🎗 بیوپسی (نمونه برداری)

در این روش یک قطعه کوچکی از بافت استخراج شده و به آزمایشگاه فرستاده می شود تا از نظر وجود سلول های سرطانی و نوع آن ها بررسی شود. برای ملانومای چشم اغلب بیوپسی لازم نیست زیرا پزشک از طریق معاینه چشم و آزمایشات تصویربرداری می تواند ملانومای چشم را تشخیص دهد.

انواع درمان تومور های چشمی

در درمان تومور های چشمی در صورت امکان تومور به صورت کامل طی یک عمل جراحی خارج می گردد. گاهی این کار به علت اتصال تومور به اعصاب و عضلات چشم امکان پذیر نیست. در این حالت بخشی از تومور خارج شده و باقی آن بسته به نوع تومور درمان می شود. در این حالت درمان هایی مانند رادیوتراپی، شیمی درمانی و لیزر درمانی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

🎗 عمل جراحی سرطان چشم

برای درمان برخی از ملانوم های چشم ممکن است از جراحی استفاده شود. انواع مختلفی از جراحی وجود دارد که نوع مورد استفاده آن بستگی به محل سرطان، اندازه و میزان گسترش تومور دارد. هر نوع جراحی می تواند خطرات و عوارض جانبی داشته باشد و برخی از انواع جراحی چشم می تواند دید فرد را تغییر دهد.

🎗 رادیوتراپی یا پرتو درمانی سرطان چشم

این روش یک درمان رایج برای سرطان چشم است و از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند.

شایع ترین عارضه پرتودرمانی آسیب چشم است. آسیب ممکن است دید فرد را تغییر دهد. بیشتر عوارض جانبی پس از پایان درمان بهتر می شوند.

🎗 درمان های لیزری سرطان چشم

از لیزر برای گرم کردن و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. گاهی اوقات از درمان های لیزری همراه با پرتودرمانی برای ملانوم چشم استفاده می شود. درمان با لیزر نیز می تواند به چشم آسیب برساند و دید فرد را تغییر دهد.

🎗 شیمی درمانی سرطان چشم

شیمی درمانی، استفاده از داروهایی برای درمان سرطان است که اغلب به صورت دوره ای تجویز میشود و درمان ممکن است ماه ها طول بکشد. این داروها وارد خون شده و از طریق آن در بدن پخش می شوند. شیمی درمانی می تواند احساس خستگی، مشکلات معده و ریزش مو را در بیمار ایجاد کند. اما این مشکلات پس از پایان درمان از بین می روند.

جهت مشاوره آنلاین و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.