بررسی اهمیت سونوگرافی در تشخیص به موقع سرطان

مقدمه ای بر موضوع

تشخیص زود هنگام سرطان می تواند احتمال موفقیت درمان را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. درمان های اولیه سرطان در مقایسه با درمان های پیشرفته، ساده تر و درمان آنها ارزان تر هستند. تشخیص زود هنگام به پزشکان کمک می کند تا ناهنجاری های بافت های مستعد سرطان را که ممکن است تبدیل به سرطان های بدخیم شوند، تشخیص دهند و با بکارگیری راه های درمان سرطان، از گسترش آن پیشگیری نمایند. به این ترتیب، بیمار را از فشارهای مالی و جسمی بالقوه درمان های پیشرفته سرطان می رهانند. با این وجود، افراد زیادی هستند که در مراحل آخر تشخیص سرطان داده می شود و شانس درمان موفقیت آمیز و طول عمر بیشتر را از دست می‌دهند. آزمایش‌های تصویربرداری از جمله “سونوگرافی” می توانند تأثیری قابل توجه در تشخیص سرطان داشته باشند.

آزمایش های تصویربرداری چه هستند و چگونه به تشخیص سرطان کمک می کنند؟

آزمایش‌های تصویربرداری با ارسال انواع انرژی مانند امواج صوتی، اشعه ایکس، میدان مغناطیسی یا ذرات رادیواکتیو به داخل بدن بیمار کار می کنند. بافت های بدن شما این الگوهای انرژی را تغییر می دهند تا یک تصویر ایجاد نمایند. آزمایش های تصویربرداری به پزشک کمک می کنند تا آنچه را که در بدن بیمار اتفاق می افتد، بررسی کند و همچنین به پزشک نشان می‌دهند که سرطان تا چه میزانی شیوع پیدا کرده و درمان تا چه میزانی می تواند موثر واقع شود.

پزشکان از آزمایش های تصویربرداری به روش های مختلف برای تشخیص سرطان استفاده می کنند. که شامل:

• شناسایی سرطان در مراحل اولیه آن که هنوز کوچک بوده و پخش نشده است و هیچ علائم و نشانه ای ندارد.
• جستجو برای توده یا تومور، هنگامی که علائمی بروز داده است. پزشکان همچنین می توانند ببینند که سرطان علت این علائم است یا بیماریه دیگری جز سرطان
• تشخیص اینکه آیا تومور به طور بالقوه سرطانی است و آیا نیاز به برداشتن و آنالیز نمونه بافت کوچکی از آن برای تعیین این موضوع می باشد. معمولاً پزشکان می توانند از فرآیند بیوپسی استفاده کنند تا ببینند آیا سرطان تغییری ایجاد کرده است یا نه
• مشاهده موقعیت تومور در بدن بیمار، حتی اگر در عمیق ترین قسمت بدن باشد.
• تشخیص اینکه سرطان در چه مرحله ای است و آیا در قسمت های دیگر بدن پخش شده (فرآیند متاستاز سرطان؛ کدام سرطان ها منجر به متاستاز می‌شوند؟) است.
• برنامه ریزی برای درمان
• تشخیص اینکه آیا تومور رشد کرده، کوچک شده و یا به همان اندازه مانده است. از این طریق دکتر متوجه می شود که آیا درمان موثر واقع شده و یا نیاز به تغییر برنامه درمانی می باشد.
• تشخیص اینکه آیا سرطان بعد از درمان برگشته است یا نه

انواع آزمایش های تصویربرداری برای تشخیص سرطان 

• سی تی اسکن
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI
• سونوگرافی
• توموگرافی انتشار پوزیترون و توموگرافی کامپیوتری (پت سی تی اسکن)
• ماموگرافی
• اسکن پزشکی هسته ای برای سرطان

سونوگرافی برای تشخیص سرطان

اولتراسوندها آزمایش های تصویربرداری هستند که به آنها سونوگرافی یا اولتراسونوگرافی نیز می گویند. سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی فرکانس بالا، تصاویری از اندام های داخلی ایجاد می نماید. این امواج صوتی به اندام شما ضربه زده و با قدرت به دستگاهی به نام مبدل باز می گردند. مبدل، امواج صوتی را گرفته و آنها را تبدیل به تصاویر کامپیوتری می کند. هنگامی که این امواج از بافت های غیرطبیعی و سالم بیرون می آیند، به گونه ای منحصر بفرد منعکس شده و به پزشک کمک می کنند تا تومور احتمالی را تشخیص دهد.

” در آزمایش های سونوگرافی خبری از اشعه ایکس نیست، بنابراین استفاده از آن در دوران بارداری بی خطر است. “

• مزایای سونوگرافی

• سونوگرافی به پزشکان کمک می کند تا تومورها را در نواحی خاصی از بدن که از طریق اشعه ایکس قابل مشاهده نیست، ببینند.
• پزشکان معمولاً از سونوگرافی برای هدایت سوزن در طول بیوپسی سرطان استفاده می کنند.
• سونوگرافی معمولاً سریع انجام می گیرد و نیاز هیچگونه آمادکی خاصی ندارد.
• اغلب به صورت سرپایی انجام شده و معمولاً بیمار حین سونوگرافی دردی را تجربه نخواهد کرد.
• سونوگرافی روشی موثر برای بیان تفاوت تومورهای جامد و کیست های پر از مایع مانند کیست پستان به دلیل الگوهای انعکاسی مختلف است.
• از سونوگرافی داپلر برای بررسی جریان خون در رگ‌ها استفاده می‌شود. یکی از مزایای این روش سونوگرافی، تشخیص تومورهای خوش‌خیم و بدخیم از یکدیگر است. علاوه بر این تنگی عروقی، انسداد و گرفتگی عروق و تفکیک توده‌های کم خون از پرخون با سونوگرافی داپلر قابل تشخیص است.

• کاردبرد سونوگرافی در تشخیص سرطان های مختلف

تشخیص سلول‌های سرطانی با سونوگرافی یکی از کاربردهای آن است. هر چند همه ما با شنیدن کلمه سونوگرافی به یاد کاربرد این روش تصویربرداری در بررسی وضعیت جنین و مادر باردار می‌افتیم!

این روش تصویربرداری در شناسایی و تشخیص بیماری‌های سرطانی کاربرد زیادی دارد از جمله:

۱) تشخیص سلول‌ های سرطانی ریه با سونوگرافی

یکی از روش‌های تشخیص سلول‌های سرطانی ریه بیوپسی تحت هدایت سونوگرافی است. در این روش با استفاده همزمان از دستگاه سونوگرافی و مشاهده منطقه موردنظر در مانیتور، سوزن را وارد منطقه مشکوک به سرطان کرده و نمونه‌برداری از بافت سرطانی انجام می‌شود. نمونه برداشته شده جهت تکمیل آزمایش‌های دقیق‌تر روی نمونه و اطمینان از سرطانی بودن و تشخیص روش درمان سرطان ریه به آزمایشگاه پاتولوژی منتقل می‌شود.

۲) سونوگرافی رحم و تخمدان جهت تشخیص سرطان

از سونوگرافی در تصویربرداری از فضای تخمدان، رحم و لگن در زنان استفاده می‌شود. این روش یک روش خوب و آسان در شناسایی توده‌های تخمدان و راه مناسب درمان سرطان تخمدان است. در صورتی که اندازه تومورها در سونوگرافی تخمدان خانم‌های جوان و در سن باروری حدود ۶ تا ۷ میلی‌متر باشد، نگران کننده نیست. این تومورها در صورتی نگران کننده می‌شوند که اندازه آن‌ها بزرگ‌تر از ۶ تا ۷ میلی‌متر باشد و دیواره‌ای ضخیم و نامنظم داشته باشند. از دیگر نکات مهم در بحث تشخیص سلول‌های سرطانی با سونوگرافی این است که با استفاده از سونوگرافی امکان تشخیص سرطان‌های آندومتر نیز وجود دارد. سونوگرافی از مهمترین راه های تشخیص قبل از شروع شیمی درمانی سرطان رحم می باشد.

۳) سونوگرافی پستان جهت تشخیص سرطان سینه

سونوگرافی پستان در تشخیص سرطان‌ها و توده‌های پستان استفاده می‌شود. البته معمولا روش‌های تشخیصی و غربالگری دیگر از قبیل معاینه فیزیکی و ماموگرافی نیز مکمل روش سونوگرافی در تشخیص سرطان پستان هستند که با هدف تشخیص زود هنگام سرطان پستان جهت شیمی درمانی سرطان سینه و یا پرتودرمانی آن انجام می شوند. غربالگری به‌منظور شناسایی زودهنگام بیماری و درمان راحت‌تر و موفق‌تر صورت می گیرد.

۴) سونوگرافی کبد جهت تشخیص سرطان

برای شناسایی و تشخیص سرطان کبد از روش‌های تشخیصی و تصویر‌برداری مختلف استفاده می‌شود؛ اما سونوگرافی معمولا اولین روش تشخیصی است که در تشخیص سرطان کبد به‌ کار گرفته می‌شود. در برخی شرایط دقت سونوگرافی در تشخیص توده‌های کبد، حتی از تصویربرداری سی تی اسکن نیز بیشتر است.

۵) سونوگرافی سرطان تیروئید

ایجاد نواحی تکه‌ای یا ندول در تیروئید که ممکن است در سطح پوست احساس شود یا نشود، بسیار معمول است. سونوگرافی یک روش بسیار حساس است که توانایی نشان دادن گره‌های زیادی که قابل لمس و احساس نیستند را دارد. گره‌های تیروئید در سونوگرافی در ۷۰ درصد بزرگسالان دیده می‌شود و اکثریت قریب به‌اتفاق این گره‌ها مناطق خوش‌خیم بافت تیروئید هستند که هیچ خطری برای سلامتی ندارند. سرطان تیروئید در صورتی که زود هنگام تشخیص داده شود یکی از قابل درمان ترین انواع سرطان است.

کلام آخر

همانطور که گفته شد سونوگرافی روش بدون درد و بی‌ضرر در تصویر‌برداری پزشکی است. تشخیص سلول‌های سرطانی با سونوگرافی یکی از کاربردهای آن است. با استفاده از این روش سرطان‌های تخمدان، پستان، رحم، کبد و برخی از انواع دیگر سرطان شناسایی می‌شوند.

جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.