کیست تخمدان

کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع است که روی تخمدان تشکیل می‌شود؛ این کیست‌ها خیلی رایج هستند و معمولا علائمی ندارند. بیشتر کیست‌های تخمدان به صورت طبیعی به وجود می‌آیند و بعد از چند ماه بدون نیاز به درمان خاصی از بین می‌روند.

 

دو نوع اصلی کیست‌ های تخمدانی

• کیست‌های تخمدانی دارای عملکرد

این نوع، شایع‌ترین نوع کیست تخمدان است. این کیست‌ها در قسمتی از چرخه قاعدگی رشد می‌کنند و معمولا بی ضرر هستند و عمر کوتاهی دارند.

• کیست‌های تخمدان پاتولوژیک

این کیست‌ها کمتر رایج‌ اند و در نتیجه‌ی یک رشد غیرطبیعی سلولی به وجود می‌آیند.

 

“ اکثر کیست‌های تخمدانی، غیرسرطانی (خوش خیم) هستند؛ هرچند که تعداد کمی از آن‌ها ممکن است سرطانی (بدخیم) باشند.

اگر شما در دوران یائسگی باشید، احتمال سرطانی بودن کیست بیشتر است. “

 

انواع دیگر کیست های تخمدانی

انواع خاصی از کیست‌های تخمدان وجود دارند که عبارتند از موارد زیر:

• کیست تخمدان هموراژیک

همانطور که گفته شد کیست تخمدانی یک کیسه پر از مایع است که روی تخمدان تشکیل می‌شود؛ اگر این کیست خونریزی کند، به آن کیست تخمدان هموراژیک می‌گوییم. اگر کیست هموراژیک پاره شود، ممکن است خون وارد زیر شکم و لگن بشود.

• کیست فولیکولار

کیست فولیکولار زمانی به وجود می‌آید که فولیکول تخمدان پاره نمی‌شود و تخمک را آزاد نمی‌کند و به جای آن رشد می‌کند و تبدیل به کیست می‌شود.

• کیست اندومتروئید

کیست اندومتروئید تخمدان با مایعی پر شده که در لایه آستر رحم (اندومتریوم) قرار دارد. گاهی به این کیست، کیست شکلاتی می‌گوییم، چون مایع درون این کیست شبیه سس شکلات است!

 

• کیست درموئید

این نوع از کیست، یکی از شایع‌ترین انواع کیست تخمدان است که در زنان سن ۲۰ تا ۴۰ سال رخ می‌دهد. این کیست از سلول‌های زایای تخمدان تشکیل می‌شود و ممکن است شامل دندان، مو و یا چربی باشد.

• کیست لوتوم کورپوس

این کیست، یک کیست بی ضرر پر از مایع است و در محلی به نام لوتوم کورپوس (گروهی از سلول‌ها که ماهانه بعد از آزاد شدن تخمک توسط تخمدان تشکیل می‌شوند) شکل می‌گیرد.

 

علائم کیست تخمدان

معمولا کیست تخمدان فقط در صورتی علائم ایجاد می‌کند که پاره شود، بزرگ باشد و یا خونرسانی تخمدان‌ها را مختل کند.

در این صورت، ممکن است فرد علائم زیر را تجربه کند:

• درد لگن: این درد ممکن است از یک احساس سنگینی مبهم تا یک درد تیز ناگهانی شدید متفاوت باشد
• درد هنگام رابطه جنسی
• مشکل در دفع و خالی کردن روده
• تکرر ادرار
• عادت ماهیانه شدید، عادت ماهیانه نامرتب و یا عادت ماهیانه سبک‌تر از حالت عادی
• شکم باد کرده و متورم
• احساس پری شکم بعد از خوردن میزان کمی غذا
• مشکل در باردار شدن: البته معمولا باروری تحت تاثیر کیست‌های تخمدانی قرار نمی‌گیرد

اگر علائم کیست تخمدان دارید، به پزشک متخصص مراجعه کنید.

 

تشخیص کیست تخمدان

اگر پزشک احتمال بدهد که شما کیست تخمدانی دارید، ممکن است شما را برای انجام سونوگرافی ترانس‌ واژینال ارجاع دهد. اگر کیستی حین سونوگرافی شناسایی شود، ممکن است لازم باشد که شما چند هفته بعد دوباره سونوگرافی انجام دهید.

چنانچه کیست شما مشکوک به سرطانی بودن باشد، پزشک آزمایش خون هم درخواست می‌کند، زیرا از طریق بالا بودن مقدار برخی از مواد شیمیایی خون، می‌توان سرطان تخمدان را تشخیص داد.

البته بالا بودن این مواد شیمیایی در خون، لزوما به این معنا نیست که شما سرطان دارید و ممکن است این مواد به خاطر شرایط غیرسرطانی هم بالا باشند، این شرایط عبارتند از موارد زیر:

• اندومتریوز
• عفونت لگن
• عادت ماهانه
• و…

 

درمان کیست تخمدان

اینکه کیست تخمدان نیاز به درمان دارد یا خیر به موارد زیر بستگی دارد:

• اندازه و ظاهرش
• اینکه شما علائم دارید یا خیر
• اینکه شما یائسه شده‌اید یا خیر

در بیشتر موارد، کیست بعد از چند ماه ناپدید می‌شود. انجام سونوگرافی پیگیری کیست، برای تایید این اتفاق انجام می‌شود. انجام سونوگرافی منظم و آزمایش‌های خون، برای بررسی کیست، به مدت یک سال توصیه می‌شود.

کیست‌های بزرگ یا پایدار تخمدان، یا کیست‌هایی که باعث بروز علائم می‌شوند، معمولا لازم است که با جراحی برداشته شوند. همچنین در صورتی که شک به سرطانی بودن کیست تخمدانی وجود داشته باشد، معمولا آن کیست به وسیله جراحی خارج می شود.

دو نوع جراحی برای خارج کردن کیست تخمدانی وجود دارد که عبارتند از:

• لاپاروسکوپی (عمل جراحی با دوربین)
• لاپاروتومی (عمل جراحی باز)

“ این جراحی‌ها معمولا تحت بیهوشی کامل انجام می‌شوند. “

 

 

پاسخ به سوالات متداول

۱. تفاوت کیست تخمدان و سرطان تخمدان چیست؟

کیست‌های تخمدانی، کیسه‌هایی پر از بافت‌ها و سلول‌های عادی هستند و یا با مایع پر شده‌اند، اما تومورهای تخمدانی توده‌های توپر و جامدی از سلول‌های سرطانی هستند. بیشتر کیست‌های تخمدانی همراه با چرخه قاعدگی به وجود آمده و سپس از بین می‌روند، اما سرطان‌های تخمدان خود به خود از بین نمی‌روند و نیازمند درمان به وسیله جراحی، شیمی درمانی توسط بهترین متخصص شیمی درمانی در تهران و یا درمان رادیوتراپی توسط بهترین متخصص رادیوتراپی در تهران هستند.

 

۲. آیا کیست تخمدان خطرناک است؟

معمولا خیر. بیشتر کیست‌های تخمدانی بی ضرر هستند و معمولا در نهایت خود به خود از بین می‌روند.

کمتر از یک درصد کیست‌های تخمدانی، سرطانی هستند.

 

۳. علائم اولیه کیست تخمدان بدخیم چیست؟

کیست تخمدان بدخیم نادر است؛ اما ممکن است برخی از کیست‌ها، بدخیم یا سرطانی باشند. علائم و نشانه‌های کیست بدخیم تخمدان عبارت است از:

• تورم یا باد کردن شکم
• احساس پری زود، زمان غذا خوردن
• از دست دادن وزن
• احساس ناراحتی در ناحیه لگنی
• خستگی
• درد کمر
• تغییر در عادات روده‌ای از جمله یبوست
• تکرر ادراری

 

۴. چگونه از کیست تخمدان پیشگیری کنیم؟

هیچ راهی برای پیشگیری از ابتلا به کیست تخمدان وجود ندارد. اما انجام معاینات منظم لگن، کمک می‌کند شما اطمینان حاصل کنید که تغییرات تخمدان‌تان تا حد امکان زود تشخیص داده شده‌اند.

“ نسبت به تغییراتی که در چرخه قاعدگی‌تان ایجاد می‌شود، آگاه باشید. اگر علائمی در عادت ماهیانه‌تان دیدید، مخصوصا اگر بیشتر از چند دوره ادامه داشته باشد، به پزشکتان اطلاع دهید. “

 

۵. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما علائمی از کیست‌های تخمدانی را تجربه می‌کنید، باید به پزشک زنان مراجعه کنید. اگر شما قبلا با کیست تخمدان تشخیص داده شده‌اید و اکنون درد شدید و تیز و ناگهانی شکمی، تب و یا استفراغ دارید، سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.

 

۶. رژیم غذایی مناسب برای کیست تخمدان چیست؟

برخی از غذاهایی که بهتر است شما به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید، عبارتند از:

• غذاهای با فیبر بالا، از جمله بروکلی، سبزیجات، بادام، توت‌ها و کدو
• غذاهای حاوی پروتئین از جمله ماهی، توفو و مرغ
• غذاهای ضد التهاب و ادویه‌ها از جمله گوجه، زردچوبه، کلم پیچ، روغن زیتون

 

جهت مشاوره و یا درخواست نوبت حضوری دکتر مریم میرزایی مقدم متخصص انکولوژی، رادیوتراپی و شیمی درمانی با شماره های ۰۲۱۸۶۱۲۶۱۹۳ ـ ۰۲۱۸۶۱۲۶۳۹۵ و اینستاگرام ایشان در ارتباط باشید.